نحوه برآورد هزینه های تجهیز و برچیدن کارگاه از جمله مسائل پر اهمیت در پروژه های عمرانی و متره و برآورد پروژه است که علاوه بر مشاور و کارفرما، حتی پیمانکار نیز باید روی مبانی آن اشراف داشته باشد. در سال های اخیر در برخورد با مشاوران و کارفرماهای گوناگون ثابت کرده است که غالب پروژه های کشور، اشتباهات بسیاری در نحوه برآورد تجهیز کارگاه دارند. عدم درک صحیح فهرست بها و مبانی پیوست ۵ با عنوان دستورالعمل تجهیز و برچیدن کارگاه، روش های پیچیده و البته وجود روش های درصدی و اعمال ضریب، سبب شده که بسیاری از برآوردهای موجود در کشور مبانی صحیحی نداشته باشد. در این مقاله از موسسه فنی، مهندسی و آموزشی همیار مترور کوتاه قصد دارید در خصوص روش صحیح تهیه برآورد تجهیز و برچیدن کارگاه با ذکر مثال هایی کاربردی همراه شما مهندسان عزیز باشیم.
مطابق با ۲-۱ از پیوست ۵ فهرست بهای واحد پایه سال ۱۴۰۱ با موضوع دستورالعمل تجهیز و برچیدن کارگاه، برآورد ردیف های تجهیز و برچیدن کارگاه در یک دسته بندی کلی، به ۲ موضوع زیر تقسیم می شود؛
نکته: موضوع قرارداد در پروژه های عمرانی، موضوع بنیادی و حائز به اهمیت برای ارکان مثلث پروژه (کارفرما،پیمانکار و مشاور) می باشد. تهیه اسناد قرارداد در زمان مناقصه توسط مشاور و کارفرما و بررسی همان اسناد توسط پیمانکار، در موفقیت و پیشبرد پروژه های عمرانی بسیار موثر است.
از این رو قراردادها میتواند مسائل حیاتی ای برای طرفین پیمان به شمار آید؛ موسسه ی همیار مترور مفتخر است که با ارائه ی یک پکیج جامع با عنوان «دوره جامع امور قراردادها» شما را در این زمینه یاری کند.
مطابق با بند ۲-۱ از دستورالعمل یاد شده، برای ساختمان هایی که احداث می شود، ارزش مصالح بازیافتی از هزینه احداث کسر شده و حاصل، به عنوان برآورد آن ها منظور می شود.
فرض نمایید پیمانکار موظف به احداث اتاق کارگری است. مشخصات اتاق کارگری به شرح ذیل است.
در این حالت مهندس مشاور موظف است، یک بار هزینه تامین و تجهیز اتاق کارگری را مطابق مشخصات فنی محاسبه نموده که در اینجا مبلغ احداث و تامین تجهیزات ۱۰۰ میلیون ریال فرض می شود.
پس از آن مهندس مشاور بایستی ارزش مصالح بازیافتی از جمله تیرآهن ضایعاتی، پنکه و بخاری که در پایان کار قابلیت فروش دارد را از هزینه احداث کسر نماید. در اینجا مبلغ مبلغ مصالح و تجهیزات بازیافتی ۲۰ میلیون ریال فرض می شود.
ارزش مصالح بازیافتی – هزینه احداث = بهای کل
۲۰.۰۰۰.۰۰۰ – ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰ = ۸۰.۰۰۰.۰۰۰
مطابق با بند ۳-۸ پیوست یادشده، ساختمان ها و تاسیسات و تجهیزات مربوط به تجهیز کارگاه که در زمین های تحویلی کارفرما احداث شده است، باید پس از انجام کار برچیده شوند. تجهیزات، و مصالح بازیافتی تجهیز کارگاه (به استثنای تجهیز انجام شده توسط کارفرما)، متعلق به پیمانکار است.
در واقع با توجه به اینکه مالکیت تجهیزات و مصالح بازیافتی پس از اتمام عملیات موضوع پیمان، برای پیمانکار بوده و مصالح بازیافتی از جمله تیرآهن ها که قابلیت فروش با عنوان تیرآهن ضایعاتی داشته و یا بخاری و پنکه و سایر اقلام نیز قابلیت فروش دسته دوم را دارند، باید هزینه های قابل بازگشت به پیمانکار از هزینه اولیه کسر گردد و حاصل در مبلغ برآورد ردیف لحاظ گردد.
البته چالش اصلی این روش نیز محاسبه ارزش مصالح بازیافتی است.
نکته: به عنوان کارشناس دفترفنی، برای تهیه برآورد هزینه اجرای کار پروژه، تهیه اسناد مالی مناقصه توسط کارفرما، تهیه آنالیزبها و پیشنهاد قیمت توسط پیمانکار، تهیه صورت وضعیت های کارکرد و تعدیل و همچنین انجام امور روزمره دفترفنی در کارگاه لازم است که به نرم افزارهای اکسل – تدکار – تکسا – تدبیر مسلط باشید.
موسسه ی همیار مترور با ارائه ی «دوره جامع نرم افزارهای متره و برآورد» در تلاش است که سطح کیفی شما را به عنوان یک کارشناس دفتر فنی افزایش بدهد.
در مورد ساختمان های پیش ساخته، کاروان ها و قطعات پیش ساخته ساختمان ها مانند قالب های فلزی، مطابق با بند ۲-۱ پیوست دستورالعمل تجهیز و برچیدن کارگاه، روش تهیه برآورد به شرح ذیل است؛
در مورد ساختمان های پیش ساخته، مانند کاروان ها و قطعات پیش ساخته ساختمان ها، مانند قاب های فلزی، هزینه حمل و نصب، استهلاک و سرمایه گذاری آن ها، در طول اجرای کار محاسبه شده و جزو برآورد هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه ، منظور می شود.
| دسته بندی هزینه ها | ||
| · حمل و نصب | · استهلاک | · سرمایه گذاری |
قبل از اینکه به توضیح روش برآورد فوق بپردازیم، قصد داریم یکی از متود های برآورد اشتباه رایج در این روش را برای یک کانکس پیش ساخته بررسی نماییم:
روش فوق اشتباه است و دلیل آن پیش بینی مبلغ خرید کانکس می باشد.(پیشنهاد مطالعه: دوره ی جامع حق الزحمه نظارت یکپارچه)
آیا شما در توضیحات مربوط به ساختمان های پیش ساخته، واژه ای در خصوص خرید را مطالعه کرده اید؟
دسته بندی هزینه ها که در جدول فوق نیز پیش بینی گردیده است، صرفا هزینه های حمل و نصب، استهلاک و سرمایه گذاری است. برای درک بیشتر بهتر است ابتدا در خصوص مفهوم استهلاک و ارزش اسقاطی و … بیشتر آشنا شویم:
استهلاک عبارت است از کاهش ارزش تجهیزات به دلیل استفاده در کارگاه و یا گذشت زمان از تاریخ تولید.
قاعده ای در خصوص استهلاک ماشین آلات و تجهیزات وجود دارد که طبق آن، پیمانکار بایستی به گونه ای برنامه ریزی کند که استهلاک تجهیزات و ماشین آلات در طول عمر مفیدشان جبران شود.
همچنین مخارجی که برای خرید ماشین آلات و تجهیزات هزینه می شود، باید به عنوان سرمایه ای در نظر گرفته شود که این سرمایه را بتوان با مقداری سود در مدت طول عمر مفید بازگرداند.
ارزش اسقاطی ارزش یک ماشین یا تجهیز پس از استهلاک کامل آن است که می تواند قیمت فروش واقعی یا ارزش آن برای پیمانکار، هنگام اتمام عمر اقتصادی باشد که در عرف به ارزش اوراقی یا قیمت اوراقی نیز معروف است.
باتوجه به تعاریف فوق در خصوص استهلاک و مفهوم آن به این نتیجه می رسید که در خصوص ماشین یا تجهیزات بایستی باتوجه مدت استفاده از تجهیز در کارگاه و به میزان ارزش مستهلک شده در همان پروژه، هزینه ها به حساب درآمد پیمانکار تبدیل شود.
در نتیجه در خصوص روش برآورد کانکس و سایر قطعات پیش ساخته، پیش بینی قیمت خرید صحیح نمی باشد، بلکه میزان استهلاک ماشین در طول مدت پروژه باید محاسبه شود و مبلغ مربوط توسط پیمانکار تادیه گردد.(پیشنهاد مطالعه: دوره جامع دستورالعمل جبران افزایش نرخ ارز)
دقت داشته باشید پیمانکار به میزان هزینه مستهلک شده در پروژه، بایستی درآمد از آن پروژه داشته باشد.
مبلغ اولیه خرید کانکس: ۱۰ میلیون تومان
قیمت نهایی تخمینی (قیمت اسقاطی): ۲ میلیون تومان
عمر مفید کانکس: ۱۰ سال
روش محاسبه استهلاک: روش خط مستقیم
در این روش فرض بر این است که ارزش تجهیز به طور یکنواخت از قیمت اولیه کاهش پیدا می کند.
خلاصه محاسبه استهلاک سالیانه:
| سال | استهلاک | ارزش دفتری |
| ۰ | ۰ | ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ |
| ۱ | ۸۰۰.۰۰۰ | ۹.۲۰۰.۰۰۰ |
| ۲ | ۸۰۰.۰۰۰ | ۸.۴۰۰.۰۰۰ |
| ۳ | ۸۰۰.۰۰۰ | ۷.۶۰۰.۰۰۰ |
| ۴ | ۸۰۰.۰۰۰ | ۶.۸۰۰.۰۰۰ |
| ۵ | ۸۰۰.۰۰۰ | ۶.۰۰۰.۰۰۰ |
| ۶ | ۸۰۰.۰۰۰ | ۵.۲۰۰.۰۰۰ |
| ۷ | ۸۰۰.۰۰۰ | ۴.۴۰۰.۰۰۰ |
| ۸ | ۸۰۰.۰۰۰ | ۳.۶۰۰.۰۰۰ |
| ۹ | ۸۰۰.۰۰۰ | ۲.۸۰۰.۰۰۰ |
| ۱۰ | ۸۰۰.۰۰۰ | ۲.۰۰۰.۰۰۰ |
باتوجه به محاسبات فوق، استهلاک سالیانه کانکس ۸۰۰ هزارتومان پیش بینی شده است و طی مدت ۱۰ سال به ارزش اسقاطی ۲ میلیون تومان قابل فروش است.
در صورتی که مدت پروژه ای ۲ سال فرض گردد، هزینه استهلاک مطابق با روش فوق، ۱ میلیون و ۶۰۰ هزارتومان باید لحاظ شود.
در واقع از بابت هزینه استهلاک، بایستی مبلغ ۱ میلیون و ۶۰۰ هزارتومان در نظر گرفته شود.
باتوجه به این که کانکس و سایر قطعات پیش ساخته، به یکباره اسقاط نشده و پیمانکار می تواند در پروژه های بعدی خود نیز از آن ها استفاده نماید، در نتیجه مطابق با میزان مستهلک شدن در هر پروژه، بایستی مبالغ مربوط را تادیه و به حساب درآمد خود اضافه نماید.
در روش های رایج اشتباه، مبلغ اسقاطی را از مبلغ اولیه خرید کسر نموده و حاصل را در برآورد لحاظ می نمایند.
این در حالی است که اگر مبلغ کانکس را ۱۰ میلیون و ارزش اسقاطی آن را ۲ میلیون فرض نماییم، حاصل برابر با ۸ میلیون تومان می باشد. حال اگر مبلغ ۸ میلیون تومان در برآورد لحاظ شود، در واقع فرض شده است که کل مبلغ کانکس در همان پروژه مستهلک گردیده است. اما در واقعیت پیمانکار از همان کانکس در پروژه ها بعدی خود نیز استفاده نموده و بایستی متناسب با مدت هر پروژه، استهلاک مربوط را محاسبه نماید.
اگرچه در پروژه های کشور حتی مشاورین به نام و رتبه ۱ نیز از تکنیک های مشابهت سازی پروژه های قبلی برای پروژه های جدید و یا روش درصدی، تجهیز و برچیدن کارگاه را برآورد می نمایند، اما بایستی توجه داشت که روش های یادشده نه تنها دقیق نبوده، بلکه دارای اشتباهات اساسی نیز می باشد. بنابراین توصیه می گردد از روش های یادشده برای برآورد هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه استفاده گردد.
در سالهای اخیر با توجه به تغییراتی که در سیستم پروژه ها و همچنین بهای سازمان برنامه و بودجه ی دفترهای فنی رخ داده است اهمیت کارشناس دفتر فنی به طرز بالایی افزایش یافته است؛ از همین رو بهتر است که با تکمیل توانایی هایتان به عنوان یک مهندس مترور تمام عیار آنچه که شرکت ها و بازار از شما انتظار دارند بدرخشید؛
«دوره جامع مترور حرفه ای» از موسسه ی همیار مترور میتواند شما را از 0 تا 100 برای تبدیل شدن به یک کارشناس دفترفنی خبره یاری کند.
نظر خود را بنویسید:
دیدگاه های کاربران
