“دستورالعمل تعیین حق‌الزحمه خدمات نظارت بر اساس تجارب و بازخوردهای کسب شده در خصوص خدمات نظارت و با هدف ارتقای جایگاه مهندسان مشاور تهیه شده است. در این دستورالعمل ضمن یکپارچه سازی خدمات نظارت عالیه و کارگاهی، سعی شده است تا در حد امکان پرداخت حق‌الزحمه نظارت متناسب با پیشرفت فیزیکی پروژه و در قبال تحویل‌شدنی‌های مرتبط انجام شود. همچنین برای حفظ و ارتقاء جایگاه مهندسان مشاور، انتخاب عوامل در اختیار مهندسان مشاور بوده و در صورت ارائه پیشنهادهای سازنده‌ای که منجر به کاهش هزینه‌های اجرا شود، پرداخت پاداش مناسب پیش‌بینی شده است.”
همانطور که مستحضر هستید، متن فوق در پیشگفتار دستورالعمل تعیین حق‌الزحمه خدمات نظارت نوشته شده است. همانطور که از متن فوق برداشت میشود، این بخشنامه، با بخشنامه‌های قبلی سازمان برنامه و بودجه اعم از بخشنامه‌های “دستورالعمل نحوه انتخاب عوامل و تعیین حق‌الزحمه خدمات نظارت کارگاهی مشاوران” و “دستورالعمل تعیین حق‌الزحمه خدمات نظارت عالیه” تفاوت‌های محسوسی دارد که در این مقاله سعی شده است در ابتدا به این تفاوت‌ها بپردازیم و در ادامه ویژگی‌ها و ساختار بخشنامه نظارت یکپارچه رو با هم بررسی کنیم. پس با ما در موسسه فنی ، مهندسی و آموزشی همیار مترور همراه باشید.
تا قبل از ابلاغ بخشنامه دستورالعمل تعیین حق‌الزحمه خدمات نظارت یکپارچه، خدمات نظارت به دو قسمت نظارت کارگاهی و عالیه تقسیم‌بندی میشد که کدام از آن‌ها بخشنامه‌های متفاوتی را برای محاسبه و تعیین حق‌الزحمه دارا بودند که بر اساس بازخوردها و بررسی‌های صورت گرفته از قراردادهای دستگاه‌های اجرایی محتلف، باعث بروز مشکلاتی در پروژه‌ها شده بود که در ذیل تعدادی از این مشکلات را نام می‌بریم و توضیح مختصری در مورد آن می‌دهیم:
بنا به دلایل ذکر شده در بند قبل، بخشنامه نظارت یکپارچه با تغییرات بنیادی‌ای نسبت به بخشنامه‌های قبلی، تدوین و در سال 1395 ابلاغ گردید و از سال 1396 برای قراردادهایی که از آن تاریخ به بعد منعقد می‌شدند، لازم‌الاجرا شد.
در این بخشنامه خدمات نظارت عالیه و کارگاهی باهم ادغام و در قالب بخشنامه نظارت یکپارچه تنظیم شدند و خدمات نظارت به صورت کلی به 3 مرحله، قبل از اجرا، حین اجرا و بعد از اجرا تقسیم‌بندی شد. منظور از خدمات نظارت قبل از اجرا، آن دسته از شرح خدمات است که از زمان ابلاغ قرارداد به مهندس مشاور و تا زمان تحویل زمین به پیمانکار بایستی به انجام برسد. خدمات نظارت حین اجرا، مربوط به شرح خدماتی است که در دوره ساخت و از زمان تحویل زمین به پیمانکار تا زمان تحویل موقت پروژه به انجام می‌رسد و خدمات نظارت بعد از اجرا، از تحویل موقت تا زمان تحویل قطعی پروژه را در برمی‌گیرد.
در ادامه به توضیح تعدادی از ویژگی‌های بخشنامه نظارت یکپارچه می‌پردازیم:
برای بدست آوردن حق‌الزحمه خدمات نظارت طبق دستورالعمل تعیین حق‌الزحمه خدمات نظارت یکپارچه، لازم است قیمت خدمات فصل قبل از اجرا، حین اجرا (شامل ماهانه، موردی و فنی کارگاهی)، بعد از اجرا و پشتیبانی را محاسبه کرده و مجموع کل مبالغ آن‌ها، مبلغ کل قرارداد را تشکیل خواهد داد.
قبل از اینکه وارد نحوه محاسبه حق‌الزحمه شویم، نیاز است تا به نکات زیر توجه کنیم:
برای بدست آوردن کل حق‌الزحمه خدمات نظارت، اگر ما این ورودی‌ها و اطلاعات را داشته باشیم، می‌توانیم کل حق‌الزحمه را محاسبه کنیم، این ورودی‌ها عبارتند از: 1- مدت پیمان 2- ضریب منظقه‌ای 3- ضریب ویژگی کار 4- فاصله دسترسی دورترین دو نقطه در کارگاه 5- ضریب کاهشی تعدد پیمان 6- مبلغ برآورد خرید تجهیزات خاص 7- مبلغ برآورد اجرای کار به روز و به تفکیک فصول فهرست بهاء
توجه به این نکته ضروری است که مبلغ برآورد اجرای کار که در بند 1-2-7-5 بخشنامه توضیح داده شده است، در بعضی از فصول فهرست بهاء ضریب کاهشی دارد، این ضرایب کاهشی به منظور تراز کردن میزان کار در عملیات مختلف و کمتر کردن تأثیر مبلغ ناشی از خرید تجهیزات در محاسبات است. به عنوان مثال، خدمات نظارت مورد نیاز برای انجام 10 میلیارد تومن کار در حوزه عملیات خاکی با 10 میلیارد تومن خرید تجهیزات یکسان نیست و به همین منظور، فصول تجهیزات با ضریب 20درصد در محاسبات حق‌الزحمه مهندس مشاور لحاظ میشود.
در ادامه، نحوه محاسبه هر یک از خدمات را به اختصار شرح خواهیم داد.
پس برای محاسبه مبلغ حق‌الزحمه خدمات نظارت قبل از اجرا، می‌بایست بر اساس فرمول ضریب اصلاح و برآورد اجرای کار بدست آمده مطابق با بند 1-2-7-5 بخشنامه، ضریب اصلاح محاسبه و در قیمت‌های مبنا ضرب شود و در نهایت مجموع آن‌ها، کل حق‌الزحمه خدمات نظارت قبل از اجرا را شامل میشود.
برای محاسبه حق‌الزحمه خدمات موردی، ساختاری مشابه با موارد قبل داریم، با این تفاوت که ضریب ویژگی کار نیز در محاسبات وارد شده و به قیمت‌های مبنا اعمال میشود و همچنین تعداد تکرار متداول نیز باید در زمان قرارداد فرض شود. پس با استفاده از مبلغ برآورد اجرای کار و فرمول‌های نحوه محاسبه ضریب اصلاح، آن ضریب بدست آمده و در قیمت‌های مبنا، ضریب ویژگی و تعداد تکرار متداول ضرب شده و از مجوع آن‌ها قیمت خدمات نظارت موردی قرارداد بدست می‌آید.
برای محاسبه حق‌الزحه خدمات ماهانه حین اجرا، باید از کارکرد فرضی ماهانه پیمانکار که حاصل تقسیم برآورد اجرای کار به مدت پیمان است، استفاده شود و توسط آن و فرمول‌های ضریب اصلاح، ضریب مربوطه محاسبه شده و این ضریب در قیمت‌های مبنا و ضریب ویژگی کار ضرب شده و از مجموع آن‌ها، قیمت خدمات نظارت ماهانه حین اجرا بدست می‌آید.
تنها قسمتی از خدمات که ساختار متفاوتی برای محاسبه حق‌الزحمه آن داریم، همین خدمات فنی و کارگاهی است. برای محاسبه حق‌الزحمه آن باید از فرمول 
استفاده کنیم. در این فرمول Y همان کارکرد فرضی ماهانه پیمانکار است، q ضریب ویژگی کار، r ضریب منطقه‌ای اصلاح شده، K ضریب تردد، T مدت پیمان پیمانکار و j هم ضریب تطابق سال می‌باشد که در هر بخشنامه یک ضریب ثابتی است.
در انتها با جمع تمامی حق‌الزحمه‌های فوق، رقم کل قرارداد نظارت مهندس مشاور بدست می‌آید.
همانطور که پیشتر نیز مطرح کردیم در این بخشنامه در ازای انجام مهندسی ارزش و کاهش هزینه اجرای پروژه، برای مهندس مشاور پاداش در نظر گرفته شده است. توجه به نکات زیر ضروری است:
پاداش مهندس مشاور در ازای مهندسی ارزش در فصل قبل از اجرا مطابق با فرمول زیر محاسبه می‌گردد:
در فرمول فوق، Ad برآورد اجرای کار کاهش یافته است و A هم برآورد اجرای کار اولیه و همچنین M رقم کل قرارداد مشاور می‌باشد.
پاداش مهندس مشاور در ازای مهندسی ارزش در فصل حین اجرا مطابق با فرمول زیر محاسبه می‌گردد:
در فرمول فوق، Cd مبلغ کاهش یافته پیمان پیمانکار و C هم رقم اولیه پیمان پیمانکار و همچنین M رقم کل قرارداد مشاور می‌باشد.
1.نحوه محاسبه و پرداخت صورتحساب خدمات نظارت قبل از اجرا: برای محاسبه و پرداخت صورتحساب خدمات نظارت قبل از اجرا، به سادگی و بر اساس تحویل شدنی‌ها و همچنین بر مبنای مبالغ درج شده خدمات در قرارداد، در صورت انجام هر یک از خدمات حق‌الزحمه آن از کارفرما درخواست و پرداخت می‌گردد. توجه به این نکته ضروری است که این خدمات یکبار در نظر گرفته شده است و در صورت نیاز به انجام مجدد آن‌ها، بعنوان خدمات اضافه منظور میشود. همچنین کارفرما در کسر کردن صورتحساب مهندس مشاور مختار نیست و در صورت وجود نقص، باید به صورت کتبی به مهندس مشاور نواقص را اعلام نماید و چنانچه مهندس مشاور پس از گذشت 10 روز از تاریخ دریافت نواقص، آن‌ها را رفع نکرد، در آن صورت کارفرما می‌تواند صورتحساب مشاور را به تناسب نواقص، کسر نماید.
2.نحوه محاسبه و پرداخت صورتحساب خدمات نظارت بعد از اجرا: بعد از تحویل موقت و شروع فصل بعد از اجرا، مشاور می‌تواند در صورت انجام خدمات بعد از اجرا، صورتحساب خود را تهیه و از کارفرما درخواست نماید و تمامی موارد و توضیحات ارائه شده برای قبل از اجرا، به این قسمت نیز حاکم است.
3.نحوه محاسبه و پرداخت صورتحساب خدمات نظارت حین اجرا (موردی): همانطور که در نحوه محاسبه حق‌الزحمه این قسمت از خدمات توضیح دادیم، خدمات موردی هر زمان که نیاز به انجام بود و توسط مشاور به انجام رسید، حق‌الزحمه و صورتحساب آن مطابق با مبلغ درج شده در قرارداد از کارفرما درخواست می‌گردد. توجه نمایید که در خدمات موردی، در صورت نیاز به انجام چند باره آن خدمات، نیازی به طی کردن مراحل خدمات اضافه نمی‌باشد و به تعداد تکرار آن خدمات، حق‌الزحمه آن قابل پرداخت است.
4.نحوه محاسبه و پرداخت صورتحساب خدمات نظارت حین اجرا (ماهانه): توضیح دادیم که خدمات ماهانه، همان خدماتی هست که باید به صورت ماهانه توسط مشاور انجام شود و در قالب گزارشات ماهانه برای کارفرما ارسال گردد. حق‌الزحمه این قسمت از خدمات یک مقدار پیچیدگی دارد و پرداخت آن از پیشرفت پروژه تأثیر میپذیرد. به این صورت که در صورت انجام کلیه خدمات ماهانه، رقمی معادل با رقم خدمات نظارت ماهانه در قرارداد از کارفرما درخواست می‌گردد که با حرف Ea مشخص میشود. سپس یک مبلغ دیگری از پیشرفت پروژه به دست می‌آید به اینصورت صورت وضعیت پیمانکار در ماه مورد نظر به رقم کل قرارداد پیمانکار تقسیم شده و حاصل آن در رقم کل خدمات نظارت ماهانه قرارداد ضرب شده که با حرف Da مشخص میشود. در نهایت بین دو مقدار Ea و Da، کمترین انتخاب شده و از اختلاف آن‌ها نیز 35 درصد به مشاور پرداخت می‌گردد.
در واقع روابط کنترلی فوق، به این معنی است که اگر پروژه مطابق با فرض اولیه در قرارداد پیش رود، مهندس مشاور حق‌الزحمه‌ای معادل با قرارداد خود دریافت خواهد کرد، اگر پیشرفت پروژه در ماه مورد نظر کمتر از مقدار اولیه فرض شده در قرارداد باشد، از حق‌الزحمه مشاور کسر می‌گردد و همچنین اگر بیشتر از فرض اولیه در قرارداد در آن ماه مورد نظر پیشرفت داشته باشیم، حق‌الزحمه‌ای بیشتر از مقدار درج شده در قرارداد به مشاور پرداخت می‌گردد.
5.نحوه محاسبه و پرداخت صورتحساب خدمات نظارت حین اجرا (فنی و کارگاهی): خدمات فنی و کارگاهی نیز مانند خدمات ماهانه، به پیشرفت پروژه وابسته است. به اینصورت که مشاور در ازای نیروهای مستقر در کارگاه و به تناسب سابقه کار آن‌ها و ساعات حضورشان، طبق جدول 3-8 بخشنامه، حق‌الزحمه از کارفرما درخواست می‌نماید که با حرف Eb مشخص میشود. سپس یه مبلغ دیگری از پیشرفت پروژه به دست می‌آید و کفه دیگر ترازو را برای مقایسه تشکیل می‌دهد که با حرف Db مشخص میشود. برای محاسبه Db لازم است تا از فرمول 
استفاده کنیم که تمامی پارامترهای آن همان پارامترهای قبلی هست و F نیز مبلغ صورت وضعیت پیمانکار در ماه مورد نظر می‌باشد. در نهایت بین دو مقدار Eb و Db، کمترین مقدار انتخاب شده و از اختلاف آن‌ها نیز 40درصد به مشاور پرداخت می‌گردد.
در واقع روابط کنترلی فوق، به این معنی است که مهندس مشاور باید نیروهای کارگاهی خود را متناسب با حجم عملیات اجرایی و میزان کار در کارگاه مستقر نماید و اگر نیروی مازادی در کارگاه داشته باشه تنها 40درصد آن به مهندس مشاور پرداخت می‌گردد و همچنین اگر مهندس مشاور بتواند با نیروهای کمتر، پیشرفت خوبی در پروژه حاصل نماید، بابت نیروهایی که در کارگاه مستقر نکرده است نیز 40درصد پاداش می‌گیرد.
6.نحوه محاسبه و پرداخت هزینه‌های پشتیبانی: برای دریافت هزینه‌های پشتیبانی، بر اساس اسناد مثبته و مبالغ درج شده در قرارداد صورتحساب آن تهیه و هزینه آن از کارفرما درخواست می‌گردد.
در بخشنامه نظارت یکپارچه همانند قراردادهای پیمانکاری، قرارداد مهندس مشاور با بخشنامه هر سالی که منعقد شده باشد تا انتها ادامه می‌دهد و بابت خدماتی که در سال‌های بعد از سال انعقاد قرارداد مشاور انجام میشود تعدیل می‌گیرد. توجه نمایید که تعدیل باید در صورت‌حساب‌های جداگانه‌ای از کارفرما درخواست گردد.
نظر خود را بنویسید:
دیدگاه های کاربران
