یکی از مهم ترین موضوعات در پروژه های عمرانی، بیمه در قراردادهای پیمانکاری یا به تعبیری بیمه تامین اجتماعی، نحوه تهیه کد کارگاهی برای کارگاه های عمرانی، اخذ ردیف پیمان، وظایف پیمانکاران و کارفرمایان در قبال سازمان تامین اجتماعی، و سایر موضوعات مرتبط می باشد که در این مقاله یعنی بیمه در قراردادهای پیمانکاری به طور کامل به آن خواهیم پرداخت.
| 1. اعلام شروع پیمان به سازمان تامین اجتماعی | 2. اخذ ردیف پیمان |
| 3. ارسال لیست بیمه و پرداخت حق بیمه کارکنان | 4. اعلام خاتمه یا تعلیق پیمان |
| 5. محاسبه میزان بیمه توسط تامین اجتماعی | 6. اعلام میزان بدهی |
| ۷. پرداخت بدهی به سازمان تامین اجتماعی | ۸. صدور مفاصاحساب |
پس از انعقاد قرارداد بین پیمانکار و کارفرما، یک نسخه از قرارداد باید به همراه یک نامه از طرف کارفرما برای واگذاری پروژه، به نزدیکترین شعب سازمان تامین اجتماعی واقع در محل اجرای پروژه، تحویل گردد. شعب تامین اجتماعی پس از دریافت نسخه قرارداد و تشکیل پرونده، شماره کارگاه و کد کارگاهی مربوط به پروژه را تخصیص می دهند.
در کارهای پیمانکاری علاوه بر کد کارگاهی، برای پروژه ردیف پیمان (کد پیمان) نیز تخصیص داده می شود، و لیست بیمه پرسنل فعال در پروژه در پایان هر ماه با ردیف پیمان به شعب تامین اجتماعی ارسال می گردد.
نکته: موضوع قرارداد در پروژه های عمرانی، موضوع بنیادی و حائز به اهمیت برای ارکان مثلث پروژه (کارفرما،پیمانکار و مشاور) می باشد. تهیه اسناد قرارداد در زمان مناقصه توسط مشاور و کارفرما و بررسی همان اسناد توسط پیمانکار، در موفقیت و پیشبرد پروژه های عمرانی بسیار موثر است.
از این رو قراردادها میتواند مسائل حیاتی ای برای طرفین پیمان به شمار آید؛ موسسه ی همیار مترور مفتخر است که با ارائه ی یک پکیج جامع با عنوان «دوره جامع امور قراردادها» شما را در این زمینه یاری کند.
1) در صورت واگذاری کار توسط کارفرما به صورت مقاطعه کاری (پیمانکاری) به اشخاص حقیقی و یا حقوقی، کارفرما در قرارداد خود مقاطعه کار (پیمانکار) را متعهد میکند که با استفاده از ردیف پیمان، کارکنان خود و کارکنان مقاطعه کاران فرعی (پیمانکاران جز) را نزد سازمان تامین اجتماعی بیمه نماید.
ماده 38 قانون تامین اجتماعی اشاره دارد که؛ کارفرما در قرارداد خود مقاطعه کار را متعهد مینماید.
این جمله بدین معناست که تکالیف مربوط به امور بیمه، علاوه بر پیمانکار، برای کارفرما نیز پیش بینی شده است. دلیل این امر چیست؟
پیشتر نیز اشاره گردید، کد کارگاهی به نام کارفرما تخصیص داده میشود در نتیجه مدارک و مشخصات کارفرما در دسترس سازمان تامین اجتماعی است، لذا در صورتی که به هر دلیل پیمانکار در دسترس نباشد و یا تعهدات خود را در قبال کارکنان و سازمان تامین اجتماعی عملی ننماید، بدین سبب سازمان تامین اجتماعی کارفرما را مکلف نموده که در قراردادش با پیمانکار، ساز وکاری را پیش بینی کند که پیمانکار تعهداتش را نسبت به سازمان تامین اجتماعی عملی گرداند.
در مواردی که انجام کار به طور مقاطعه کاری (پیمانکاری) به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار میشود، کارفرما باید در قراردادی که منعقد میکند مقاطعه کار (پیمانکار) را متعهد نماید که کارکنان خود و همچنین کارکنان مقاطعه کاران فرعی (پیمانکاران جز) را نزد سازمان تامین اجتماعی بیمه نماید و کل حقوق بیمه را به ترتیب مقرر در ماده 38 قانون تامین اجتماعی بپردازد.
منظور از مقاطعه کاری یا پیمانکاری از منظر تامین اجتماعی یعنی انجام کار توسط نیروی انسانی به غیر از نیروی انسانی خود. یعنی این نیروی انسانی تحت نظر کارفرما نباشد، حال این پیمانکاری میتواند ساخت و ساز، خدمات رفاهی، آموزش، راهسازی، ابنیه سازی و سد سازی و … باشد.
مقاطعه کار، همان پیمانکار است.
بنابر ماده 38 قانون تامین اجتماعی در کارهای پیمانکاری برای بیمه تامین اجتماعی، کسور موقت و قطعی بیمه پیش بینی گردیده است که در ادامه به آن پرداخته می شود.
کسورات موقت حق بیمه در کارهای پیمانکاری: از تمامی صورت وضعیت های پیمانکار، به صورت علی الحساب 5 درصد مبلغ ناخالص صورت وضعیت، به عنوان بیمه تامین اجتماعی توسط کارفرما کسر و تا زمان ارائه مفاصا حساب نزد کارفرما نگهداری میشود.
علاوه بر این که کارفرما 5 درصد علی الحساب از هر صورت وضعیت را نزد خود نگه می‌دارد، باید آخرین قسط مقاطعه کار (پیمانکار) را که همان صورت وضعیت قطعی میباشد را تا زمان دریافت مفاصاحساب از سازمان تامین اجتماعی توسط پیمانکار و تحویل آن به کارفرما، نزد خود نگه دارد.
نتیجه گیری: تا به این مرحله متوجه شدیم، کارفرما دو وظیفه اساسی در قبال سازمان تامین اجتماعی دارد؛
دلیل نگهداشت موارد یادشده، به نوعی به عنوان تضمین در جهت انجام تعهدات پیمانکار در قبال بیمه و سازمان تامین اجتماعی است، به این صورت که اگر پیمانکار به تعهداتش در قبال سازمان تامین اجتماعی عمل نکرد، سازمان تامین اجتماعی از محل این سپرده‌ها، بتواند تعهدات پیمانکار را جبران کند.
ابتدا به ساکن این نکته را یادآور شویم که در ادامه به طور مفصل به درصد حق بیمه در پروژه های پیمانکاری با طرح عمرانی و غیرعمرانی پرداخته می شود، اما به جهت توضیحات موارد فوق، به صورت مختصر نحوه ارسال لیست بیمه و حق بیمه را مرور کنیم:
در حالت 2، کارفرما به جای کسر 5 درصد به صورت علی الحساب، حق بیمه پیمانکار را که 1.6 درصد میباشد را به صورت قطعی از صورت وضعیت های پیمانکار کسر نموده و با احتساب 5 درصد سهم خود جمع کرده که مجموعا 6.6 درصد ناخالص کارکرد می شود و به این صورت حق بیمه را مستقیما به حساب تامین اجتماعی واریز مینماید. با این حساب پیمانکار نیز لیست بیمه را بدون پشتیبانی مالی تسلیم سازمان تامین اجتماعی مینماید. در واقع صرفا لیست بیمه کارکنان را تحویل شعب می نماید.
میزان حق بیمه در قراردادها، برحسب اینکه طرح عمرانی یا غیرعمرانی است تعیین می شود.
تعریف طرح‌های عمرانی:
منظور مجموعه عملیات و خدمات مشخصی است که براساس مطالعات توجیهی، فنی و اقتصادی یا اجتماعی که توسط دستگاه اجرائی انجام میشود. طی مدت معین و با اعتبار معین برای تحقق بخشیدن به هدف های برنامه عمرانی پنج‌ساله به صورت‌سرمایه‌گذاری ثابت شامل هزینه های غیرثابت وابسته در دوره اجرا و یا مطالعات اجرا می گردد و تمام یا قسمتی از هزینه های اجرای آن از محل اعتبارات عمرانی تامین می شود و به سه نوع انتفاعی و غیرانتفاعی و مطالعات تقسیم می گردد.
در یک تعریف کوتاه تر نیز می توان گفت، طرحی که دارای مدت معین و با اعتبار معین تعریف شده که تمام یا بخشی از هزینه های اجرای آن، از محل اعتبارات عمرانی تامین می شود.
طرح عمرانی از منظر سازمان تامین اجتماعی:
تبصره: اگر نوع پیمان برمبنای بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه منعقد گردد نیز، مشمول ضوابط بند 1 می باشد، در نتیجه، قراردادهای سرجمع به شماره بخشنامه های 6405 و 1299188 نیز، مشمول ضوابط بند 1 میباشد.
به این نکته باید توجه داشت که از منظر سازمان تامین اجتماعی، هر 2 شرط فوق باید حاکم باشد، تا بیمه پروژه براساس بیمه طرح های عمرانی محاسبه گردد.
حق بیمه قراردادهای پیمانکاری برابر 6.6% ناخالص کارکرد می باشد که 0.6% آن مربوط به حق بیمه بیکاری در نظر گرفته شده است.
از 6.6% ناخالص کارکرد، 5 درصد آن سهم کارفرما و 1.6 درصد آن سهم پیمانکار می باشد.
قبل از پیش بینی بیمه بیکاری، حق بیمه طرح‌های عمرانی 6% ناخالص کارکرد بود که 6/1 درصد آن سهم پیمانکار و 4/4 درصد سهم کارفرما بود. با اضافه شدن بیمه بیکاری، 6/1 درصد سهم پیمانکار برای پرداخت حق بیمه ثابت ماند و بیمه بیکاری که 6/0 درصد پیش بینی شده، به سهم کارفرما اضافه گردید.
در نتیجه از 5% حق بیمه سهم کارفرما، 4/4 درصد اصل بیمه و 6/0 درصد بیمه بیکاری میباشد.
تذکر 1: در طرح‌های عمرانی پیمانکار اصلی پروژه کل پروژه را بیمه میکند و پیمانکاران فرعی (پیمانکاران جز) پرداختی به سازمان تامین اجتماعی ندارند. در واقع مفاصا حساب پیمانکار اصلی به منزله مفاصا حساب پیمانکار فرعی میباشد.
دلیل این امر این است که قرارداد پیمانکار اصلی با کارفرمای پروژه به عنوان طرح عمرانی محسوب شده و حق بیمه آن به 1.6% ناخالص کارکرد میباشد، اما در صورتی که پیمانکاران جز بخواهند بیمه را مستقیما پرداخت نمایند، به واسطه اینکه قرارداد پیمانکار جز با پیمانکار اصلی، مشمول ضوابط طرح های عمرانی نمی باشد، حق بیمه را بایستی به ماخذ 7.78 ناخالص کارکرد پرداخت نمایند. که در این صورت مبلغ تمام شده قرارداد افزایش خواهد یافت.
در طرح‌های غیر عمرانی پیمانکار فرعی، کار را خود بیمه نموده و پیمانکار اصلی آن قسمت مربوط به پیمانکار جزء یا پیمانکار فرعی را از اسکوپ کاری خود حذف مینماید.
کلیه قراردادهای فاقد شرایط اشاره شده در بخش طرح‌های عمرانی، قراردادهای غیر عمرانی تلقی میشود.
(پیشنهاد مطالعه: دوره ی جامع حق الزحمه نظارت یکپارچه)
محل بودجه طرح، عاملی است که تفاوت طرح عمرانی وغیرعمرانی را مشخص میکند. در طرح‌های غیرعمرانی محل بودجه از محل اعتبارات عمرانی دولت نیست و به واسطه همین موضوع، طرح غیرعمرانی شناخته می شود.
این پیش زمینه را داشته باشید، درصد حق بیمه در قراردادهای پیمانکاری باتوجه به دستمزدی بودن کار یا ماشینی بودن کار و عوامل دیگر تعیین می گردد.
بیمه چتر کارگر است. بیمه حمایت کننده از کارگر است. پس به تبع، نتیجه ای هم حاصل میشود، هرجایی که جنس کار دستمزدی باشد، اصطلاحا کار یدی باشد، عامل انسانی بیشتر دخالت داشته باشد، نیروی انسانی بیشتری لازم داشته باشد، بیمه هم به مراتب پر رنگ‌تر و ضریب حق بیمه هم به تناسب بالاتر خواهد بود.
در مقابل در صورتی که کار شما با مصالح باشد یا به طور مثال کار شما به صورت مکانیکی (استفاده از ماشین آلات) باشد، در مبالغ صورت وضعیت، درصد وزنی ریالی مربوط به دستمزد نیروی انسانی کاهش یافته و به تبع درصد بیمه هم کمتر خواهد.
نتیجه گیری: اگر قراردادی با مصالح یا به صورت مکانیکی باشد، درصد وزنی ریالی دستمزد در آن کم رنگ میشود، حق بیمه و درصد مربوط به آن نیز، به تبع کمتر خواهد شد، در مقابل اگر قرارداد دستمزدی باشد، دستمزد پررنگ میشود، عامل انسانی پر رنگ تر است و به مراتب حق بیمه و درصد حق بیمه بیشتر می باشد.
حق بیمه قراردادهایی که در اجرای آن ها تهیه مصالح مصرفی کلا بر عهده پیمانکار میباشد یا موضوع قرارداد ارائه خدمات بوده و نوع کار ایجاب نماید که کلا به صورت مکانیکی (استفاده از ماشین آلات) انجام گیرد
حق بیمه به میزان 7.78 درصد ناخالص کارکرد، میباشد.
این نوع قراردادها شامل موارد زیر می باشد؛
درصد وزنی ریالی هر کدام از عوامل را اگر بخواهیم بسنجیم، متوجه خواهیم شد که درصد وزنی ریالی مربوط به مصالح نسبت به سایر عوامل بیشتر می باشد و به طور معمول درصد وزنی ریالی نیروی انسانی ) دستمزد) در چنین قراردادهایی در حدود 30% مبلغ کل می باشد. در نتیجه نقش نیروی انسانی را می توان کم رنگ تر دانست.
به واسطه همین موضوع، حق بیمه کارهای که تامین مصالح با پیمانکار می باشد، به ماخذ 7.78 درصد ناخالص کارکرد محاسبه و پرداخت می شود.
کل درصد حق بیمه، توسط پیمانکار پرداخت می شود.
| 7.78% کل ناخالص کارکرد | حق بیمه |
| 7% | اصل حق بیمه |
| (9÷1)× اصل حق بیمه | حق بیمه بیکاری |
حق بیمه قراردادهای دستمزدی و خدماتی غیر مکانیکی:
منظور از قراردادهای دستمزدی، قراردادی است که پیمانکار نیروی انسانی را تامین می نماید. در این قراردادها موثرترین عامل مربوط به نیروی انسانی می باشد.
حق بیمه به میزان 16.67 درصد ناخالص کارکرد، میباشد.
در چنین قراردادهایی باتوجه به اینکه نقش نیروی انسانی پر رنگ شده استف حق بیمه نیز به مراتب بالاتر می باشد.
| 16.67% کل ناخالص کارکرد | حق بیمه |
| 15% | اصل حق بیمه |
| (9÷1)× اصل حق بیمه | حق بیمه بیکاری |
منظور از قراردادهای فوق، قراردادی است که برای مثال کارفرما، اسکلت فولادی را تامین نموده و پیمانکار نیز کاشی، سرامیک، آجر و … را تامین مینماید. به چنین قراردادهایی، قرارداد شراکت در تامین مصالح نیز گفته می شود.
در این نوع قراردادها، ارزش مصالح واگذاری به پیمانکار، به ناخالص کل کارکرد پیمانکار افزوده می شود و سپس حق بیمه به میزان 7.78 درصد ناخالص کارکرد، محاسبه میگردد.
در چنین قراردادهایی سازمان تامین اجتماعی سازوکاری را پیش بینی نموده است که با اضافه شدن ارزش مصالح واگذاری به پیمانکار، این مبلغ به مبالغ صورت وضعیت های پیمانکار اضافه شده و در واقع مبلغ صورت وضعیت پیمانکار بیشتر میشود. حال مانند درصد حق بیمه قراردادهایی که تامین مصالح با پیمانکار است، حق بیمه محاسبه می گردد.
به اجناس وارداتی بیمه تعلق نمی‌گیرد، اما اگر همین جنس وارداتی قاچاق باشد در این صورت واردکننده نمی‌تواند اسناد مربوط به وارادات از شریان های قانونی را از طریق مراجع ذی ربط اخذ و ارائه نماید، در نتیجه علاوه بر مشکلات متعدد، به این نوع اجناس بیمه تعلق می‌گیرد.
در مواردی که موضوع قرارداد ارائه خدمات بوده و نوع کار ایجاب نماید قسمتی از کار به صورت مکانیکی
(با وسایل و ماشین آلات مکانیکی متعلق به پیمانکار) و قسمتی به صورت دستی انجام گیرد، در این حالت بیمه بخش مکانیکی به ماخذ 7.78 درصد و حق بیمه بخش دستی به ماخذ 16.67 درصد محاسبه میشود.
در چنین حالتی باید درصد وزنی ریالی بخش مکانیکی (مبلغ بخش مکانیکی) و دستمزدی (مبلغ بخش دستمزدی) تفکیک گشته و براساس اینکه سهم هرکدام از بخش ها به چه میزان است، درصد حق بیمه مربوط در نظرگرفته شود.
نکته: شاید این نکته برای شما جالب به نظر بیاد که که تفکیک بخش دستمزدی و یا مکانیکی معیار بسیار مشخصی ندارد، حتی به وفور پیش آمده که شعب تامین اجتماعی با تفکیکی که شما برای هر بخش ارائه می دهید، موافقت ندارند، برای مثال در پروژه ای درصد تفکیک بخش مکانیکی 70 درصد و بخش دستی 30 درصد توسط کارفرما اعلام گشته اما شعب تامین اجتماعی، 60 درصد مکانیکی و 40 درصد دستی و یا حتی 50 درصد مکانیکی و 50 درصد دستی را اعلام می‌نمایند. حتی در برخی از شعب سلیقه ای نیز عمل شده، به این شکل که ممکن است موضوع پروژه 2 پیمانکار متفاوت، یکسان باشد، اما درصد تفکیک یک شعبه تامین اجتماعی و شعبه دیگر برای یک موضوع قرارداد متفاوت باشد.
یک قرارداد اسکلت سوله را فرض نمایید که آهن آلات سوله را کارفرما تامین مینماید و پیمانکار نیز الکترود، نیروی انسانی و .. را تامین خواهد نمود.
احتمالا در نگاه اول شما نیز عقیده دارید این کار، یک کار دستمزدی است. اما بایستی دقت گردد که در همین کار یک جرثقیل نیز برای انجام کار لازم است. که در واقع بخشی از کار به صورت مکانیکی انجام می شود.
پس نکته مهم آن است که در قراردادهای اسکلت فولادی، سوله و …، باید درصد مکانیکی بودن کار به واسطه تامین جرثقیل توسط پیمانکار ذکر گردد.
در چنین حالتی، قراردادی که تصور میشد کاملا دستمزدی بوده و به ماخذ 16.67 ناخالص کل کارکرد، باید حق بیمه محاسبه شود. بخشی از کار مکانیکی تلقی شده و به ماخذ 7.78 ناخالص کل کارکرد محاسبه می گردد.
به قراردادهای خرید، بیمه تعلق نمی‌گیرد.
(پیشنهاد مطالعه: دوره جامع دستورالعمل جبران افزایش نرخ ارز)
همان قرارداد اسکلت فولادی فوق را تصور نمایید، بخشی از این قرارداد مربوط به خرید آهن آلات می باشد و به واسطه این که به قرارادهایی که ماهیت خرید دارند، بیمه تعلق نمی گیرد، می توان بخش قابل توجهی از مبلغ را که مربوط به مصالح می باشد را از پرداخت حق بیمه معاف نمود.
از اینجاست که همواره توصیه می گردد، قراردادهای اسکلت فولادی بایستی طی 2 قرارداد منعقد گردد:
در ابتدا تصور می شد که قرارداد اسکلت فولادی، یک قرارداد کامل دستمزدی است و براین اساس حق بیمه کل مبلغ قرارداد بایستی با ماخذ 16.67% پرداخت گردد. اما به واسطه تفکیک قرارداد به 2 قرارداد خرید و نصب، بخش قابل توجهی از قرارداد (مربوط به مصالح) را معاف از بیمه کردیم.
تصور دوم این بود که قرارداد اسکلت فولادی باتوجه به اینکه تامین فولاد توسط کارفرما انجام گرفته و پیمانکار الکترود و سیم جوش و نیروی انسانی و جرثقیل را تامین مینماید، در نتیجه عنوان قرارداد به قرارداد دستمزدی شبیه بوده در نتیجه کل حق بیمه قرارداد برای بخش نصب بایستی به ماخذ 16.67% پرداخت گردد که بخش مکانیکی به قرارداد اضافه نموده که به ماخذ 7.78 درصد ناخالص کل کارکرد، مشمول بیمه می شود.
در عنوان موضوع قرارداد نصب اسکلت، موضوع قرارداد را به سه قسمت تبدیل میکنیم؛
عنوان: حمل آهن آلات، نصب آهن آلات و تامین جرثقیل بابت نصب.
و در مفاد قرارداد نیز تاکید داریم که تامین جرثقیل برعهده پیمانکار جز بوده که درصد وزنی ریالی آن در قرارداد، فرضا 10 درصد و همچنین حمل آهن آلات نیز برعهده پیمانکار جز بوده و درصد وزنی ریالی آن نسبت به کل قرارداد، فرضا همان 10 درصد می باشد و 80 درصد باقی مانده کار مربوط به دستمزد می باشد.
درنتیجه 20 درصد از قراردادی که تصور میشد 100 درصد آن مربوط به یک کار دستمزدی است به کار مکانیکی تبدیل گشت و 20 درصد هزینه قرارداد به جای حق بیمه 16.67% با حق بیمه 7.78% در نظر گرفته می شود.
و به این شکل هزینه تمام شده قرارداد را میتوان کاهش داد.
به آن بیمه تعلق نمی‌گیرد، زیرا درقرارداد فروش اسکلت، رنگ را هم در نظر گرفته‌ایم.
در طرح‌های غیرعمرانی کارخانه اسکلت فولادی مفاصا حساب بیمه را اخذ مینماید.
در این حالت پیمانکار اصلی، بایستی به شعب تامین اجتماعی رجوع نموده و درخواست حذف بخش خرید مربوط به اسکلت فولادی را از کل مبلغ قرارداد نماید.
از بابت نصب نیز، مفاصا حساب پیمانکار جز را ملاک عمل قرارداده و اعلام مینماید کل قرارداد پیمانکار جز بایستی از مبلغ قرارداد کسر گردد.
به طور مثال پیمانکار جزء 100 میلیون تومان بابت بیمه پرداخت کرده است، آیا بایستی 100 میلیون تومان از حق بیمه پیمانکار اصلی کسر گردد؟
خیر. بایستی درخواست کسر کل اسکلت فولادی از قرارداد پیمانکار اصلی مطرح گردد.
چرا؟ چه تفاوتی دارد؟
زیرا مبلغ قرارداد اسکلت فولادی پیمانکار اصلی با کارفرما با مبلغ قرارداد اسکلت فولادی پیمانکار اصلی با پیمانکار جزء متفاوت است. در نتیجه پیمانکار اصلی مفاصاحساب پیمانکار جزء را ملاک عمل قرارداد کل موضوع را از قرارداد خود حذف مینماید.
خیرکارفرما نیز بایستی بداند.
چرا بیمه در قراردادهای پیمانکاری مهم است؟ چون در صورتی که هزینه‌های پیمانکار کاهش پیدا کند، قیمت پیشنهادی پیمانکار هم کمتر اعلام شده و این موضوع به نفع کارفرما است.
موضوع مربوط به بیمه در قراردادهای پیمانکاری از موضوعات بسیار مهم تلقی گردیده که دانستن مبانی آن برای متخصصان حوزه امورقراردادها، می تواند به عنوان نقطه تمایز آن ها با سایر مهندسین به شمار آید. به واسطه همین ما در دوره جامع امورقراردادها به تفصیل 0 تا 100 بیمه تامین اجتماعی، مشکلات پیمانکاران با تامین اجتماعی، بیمه در قراردادهای پیمانکاری، نحوه محاسبه بیمه انواع قراردادها و نکات کلیدی بیمه را آموزش داده ایم.
جهت مشاهده جزئیات این دوره، لطفا روی این لینک نمایید.
در سالهای اخیر با توجه به تغییراتی که در سیستم پروژه ها و همچنین بهای سازمان برنامه و بودجه ی دفترهای فنی رخ داده است اهمیت کارشناس دفتر فنی به طرز بالایی افزایش یافته است؛ از همین رو بهتر است که با تکمیل توانایی هایتان به عنوان یک مهندس مترور تمام عیار آنچه که شرکت ها و بازار از شما انتظار دارند بدرخشید؛
«دوره جامع مترور حرفه ای» از موسسه ی همیار مترور میتواند شما را از 0 تا 100 یاری کند.
نظر خود را بنویسید:
دیدگاه های کاربران
