۸ تخصص کارشناس امور پیمان ها
مقدمه
همه ی کارشناسان حرفه ای امور پیمان ها که در واحد مدیریت قراردادها یا پیمان و رسیدگی فعالیت دارند، ۸ تخصص اصلی دارند، که شما مهندس گرامی با مطالعه این مقاله، می توانید با این ۸ مهارت آشنا شوید.
1- شناخت انواع قراردادها و تدوین PDS پروژه
به دلیل متفاوت بودن، پیچیدگی و خاص بودن شرایط پروژه ها، آمادگی سازمان کارفرما، سوابق قبلی پیمانکاران، وضعیت مالی کارفرما، تعهدات قراردادی، نحوه تامین مالی متفاوت در هر پروژه، نحوه پرداخت های متفاوت و دلایل قابل توجه دیگر که ثابت میکند برای تمامی پروژه ها نمیتوان یک قرارداد ثابت (برای مثال بر مبنای نشریه 4311 – شرایط عمومی پیمان و یا بخشنامه انعقاد قرارداد به روش سرجمع) در نظر گرفت. در این راستا یک کارشناس امورقراردادها بایستی انواع قراردادهای امانی و پیمانی را به طور کامل مسلط باشد، مزایا و معایب انواع قراردادها از جمله PC، DB، EPC، BOT و … را دانسته تا بتواند سیستم تحویل پروژه را به خوبی تدوین نماید. شاید جالب باشه که بدانید، انتخاب صحیح سیستم تحویل پروژه یا همان Project Delivery System می تواند هزینه های پروژه را ۵ تا ۳۳ درصد کاهش دهد.
2- تسلط بر اجزای قرارداد
یک کارشناس واحد پیمان و رسیدگی یا امور قراردادها، بایستی به تک تک مواد و مفاد اجزای قرارداد که به طور معمول شامل؛ موافقت نامه، شرایط عمومی، شرایط خصوصی و پیوست ها میباشد، مسلط باشد. در نتیجه بایستی تفسیر شرایط عمومی پیمان را به خوبی تسلط داشته باشید، تا بتوانید، قرارداد درستی را تدوین کنید، البته تسلط بر شرایط عمومی پیمان صرفا برای تنظیم قرارداد نیست، بلکه در حین پیمان با تسلط بر موضوعات یادشده، تکالیف و تعهدات قراردادی را به طور دقیق انجام میدهید، در برخورد با مشکلات و اختلافات احتمالی با برداشت صحیح از مفاد قرارداد، پاسخ های دقیقی را ارائه مینمایید تا از حقوق شرکت یا سازمان خود دفاع کنید.
3- اسناد مالی و غیر مالی مناقصه
تهیه اسناد مناقصه از منظر اسناد مالی و غیرمالی، یکی از وظایف ابتدایی کارشناس امور پیمانها در شرکت های مهندسان مشاور، سازمان های کارفرمایی و شرکت های پیمانکاری می باشد. البته اگر در شرکت های پیمانکاری فعالیت داشته باشید، یک سری مهارت نیاز دارید و اگر در شرکت های مهندسان مشاور یا سازمان های کارفرمایی، مشغول باشید، یک سری مهارت دیگر. این نکته نیز حائز به اهمیت است، تهیه اسناد مناقصه عمدتا یک کار مشترک کارشناسان امور پیمان ها و کارشناسان دفترفنی و کارشناسان واحد مناقصات میباشد.
در این مرحله شما بایستی بر متره و برآورد و فهرست بها تسلط کافی را داشته باشید تا برآورد هزینهی اجرای کار را محاسبه نمایید. سپس براساس اسناد برآورد هزینهی اجرای کار و به ترتیب بخشنامه ۱۲۳۲۵۷۹/۹۶ مورخ ۳۱/۰۳/۱۳۹۶ و بخشنامه ۷۶۵۷۴/۱۰۰ مورخ ۱۹/۰۸/۱۳۸۷، جداول ۱ الی ۶ و جداول الف، ب و پ را آماده نمایید. لازم به ذکر است، معمولا کارشناسان دفترفنی و یا کارشناسان واحد مناقصات، این بخش را برعهده دارند. سپس اسناد مربوط به همراه اسناد غیر مالی، از جمله متن قرارداد، شرح کار، مشخصات فنی، روش های ارزیابی پیمانکاران و سایر اسناد مرتبط، تجمیع گردیده و اسناد مناقصه شامل اسناد مالی و غیرمالی، تدوین میگردد.
در این مرحله شما براساس نقشه ها، مشخصات فنی و سایت ویزیت و سایر عوامل موثر در قیمت پیشنهادی پیمانکار، تجزیه و پیشنهاد قیمت را براساس بخشنامه های فوق الذکر آماده مینمایید، بدیهی است نتیجه کار شما، برنده شدن پیمانکار در مناقصه است، پس وظیفه سنگین و مهمی را برعهده دارید. دقت داشته باشید، علاوه بر اسناد مالی، اسناد غیرمالی نیز در این مرحله، بسیار حائز به اهمیت است، جمع کردن اسناد غیرمالی از جمله تضامین شرکت در مناقصه، اسناد ارزیابی شرکت و سایر موارد مرتبط، از جمله وظایف دیگر شماست. در نهایت شما ۳ پاکت یعنی پاکت الف (شامل تضمین)، پاکت ب (شامل پیشنهاد فنی بازرگانی) و پاکت ج (شامل پیشنهاد قیمت) را بایستی به صورت دقیق و درست، جمع بندی کرده و برای شرکت در مناقصه،ارسال مینمایید.
پس از تسلیم اسنادمالی مناقصه توسط پیمانکار، این اسناد بایستی توسط عوامل مشاور و کارفرما مورد بررسی و صحت سنجی قرار گرفته که بررسی موارد مزبور، براساس قوانین مربوطه از جمله بخشنامه ۱۲۳۲۵۷۹/۹۶، ماده ۲۰ قانون برگزاری مناقصات و آیین نامه های اجرایی مربوطه، توسط کارشناس امور پیمان ها، صورت میپذیرد.
4- تضامین قراردادهای پیمانکاری
تسلط بر قوانین و مصوبات مرتبط با تضامین قراردادهای پیمانکاری، چه در زمان مناقصه و چه در حین پیمان، بسیار حائز به اهمیت است، یک کارشناس امور پیمان ها بایستی در خصوص تضامین اطلاعات جامعی از منظر انواع تضامین، مبلغ تضامین مختلف، نحوه آزادسازی هر یک از انواع تضامین و نحوه ضبط ضمانت نامه ها داشته باشد.
5- بیمه و مالیات
به طور کلی یکی از راهکارهای کاهش هزینه های پروژه، استفاده از تخفیف های بیمه و مالیات میباشد، حذف کردن یا و یا کاهش حق بیمه قرارداد، یکی دیگر از وظایف شما در زمینه پیمان و رسیدگی است، نکته حائز به اهمیت این است که از ب بسم الله بیمه که دریافت کدکارگاهی و ردیف پیمان بوده تا تکالیف بیمه ای براساس قوانین و مقررات تامین اجتماعی که در جایگاه کارفرما و پیمانکار متفاوت است و در نهایت اخذ مفاصا حساب پیمان، از مباحثی هست که پیشنهاد میشود حتما تسلط داشته باشید.
در خصوص مالیات و مالیات بر ارزش افزوده نیز که با قراردادهای پیمانکاری کاملا ارتباط تنگانگی دارد، بایستی اطلاعات جامع و کاملی در اختیار داشته باشید.
6- تسلط بر استعلام ها و پرسش و پاسخ ها
هر قراردادی میتواند دارای ابهامات و ایراداتی باشد، این ابهامات و ایرادات از مراجع معتبر از جمله سازمان برنامه و بودجه کشور، در قالب پرسش و پاسخ استعلام گردیده و پاسخ مربوط به جهت راهنمایی بیشتر، ملاک عمل طرفین قرارداد خواهد بود. قوانین، مقررات، دستورالعملها و حتی شرایط عمومی پیمان ها نیز دارای چنین ابهامات میباشد که به جهت شفاف سازی، مورد پرسش و پاسخ قرار گرفته است، پاسخ این اسناد که عمدتا با عنوان «استعلام یا استفساریه» شناخته میشود، از جمله مواردی هست که بایستی به عنوان کارشناس مشغول در واحد پیمان و رسیدگی، به آن مسلط باشید، چراکه راهگشا بسیاری از ابهامات شما خواهند بود.
7- حل اختلاف
اختلاف در قراردادها، امری اجتناب ناپذیر است، اصلا به همین خاطر است که یک ماده جامع و کامل در خصوص حل اختلاف، در پیمان ها پیش بینی میشود. اما اصل هر قرارداد و هنر شما در واحد پیمان و رسیدگی این است که اختلافات و ادعاهای طرفین پیمان را به حداقل برسانید، در واقع قرارداد کم ریسکی تنظیم کنید، اما به هر حال، اختلاف در پیمان رخ خواهد داد، نتیجتا شما با تسلط بر مفاد قرارداد، قوانین و مقررات بالادستی، بایستی به طرز دقیق در جلسات حل اختلاف حضور پیدا نموده و پاسخ های دقیقی را ارائه نمایید تا حق و حقوق شرکت خود را حفظ کنید.
پیشنهاد ویژه
اگر میخواهید بر مباحث قراردادی و پیمان پروژه های پیمانکاری در ۳ مرحله یعنی زمان مناقصه، حین قرارداد و زمان اختلاف و ادعا، مسلط شوید. همیار مترور طی ۷۵ جلسه و ۴۰ ساعت آموزش ویدیویی، در «پکیج جامع امور قراردادها»، به شما این تخصص را آموزش دهد. قطعا پس از گذراندن این دوره، شما میتوانید در شرکت های معتبر کشور به عنوان کارشناس پیمان و رسیدگی، مشغول به کار شوید.
منابع
- تجربیات مهندس محمد کرایلو