ردیف های فهرست بها ! بررسی ردیف های پایه و غیرپایه (ستاره دار)
ردیف های فهرست بها سازمان برنامه و بودجه کشور در زمان برآورد هزینه اجرای کار به ۲ دسته ی ردیف های پایه و غیر پایه (ستاره دار) تقسیم بندی می شوند. در ادامه این مقاله از سایت همیار مترور قصد داریم به بررسی این ردیف ها، نحوه ایجاد و محدودیت های مربوط براساس ضوابط بپردازیم.
ردیف های فهرست بها : ردیف های پایه
ردیف های پایه : ردیف هایی از فهرست بهای سازمان برنامه و بودجه کشور که شامل ۴ رکن مشخص زیر باشند:
1. شماره ردیف
2.شرح ردیف
3.واحد
4.بهای واحد
شکل 1- ردیف های پایه فهرست بها
در کنار ردیف هایی که در فهرست بها ۴ رکن مشخص داشته و به عنوان ردیف های پایه شناخته شد، برخی دیگر از ردیف های پایه بر اساس کلیات فهرست بها و مقدمه فصول، باید ایجاد شود، که این ردیف ها نیز، ردیف های پایه محسوب می شوند.(شکل 2)
شکل 2- بند 2-3 دستورالعمل کاربرد فهرست بها در مورد ردیف های پایه
در واقع برخی از عملیات های اجرایی در پروژه، به صورت درصدی از بهای ردیف های پایه و یا روش دیگر که در فهرست بها تعیین شده است، باید در زمان برآورد هزینه اجرای کار ایجاد گردد.
به عنوان مثال در بند 9-1. مقدمه فصل بیستم (کاشی کاری با کاشی های سرامیکی) از فهرست بهای رشته ابنیه ذکر شده است که:
شکل 3- بند 9-1 مقدمه فصل بیستم از فهرست بهای رشته ابنیه
(پیشنهاد مطالعه: دوره ی جامع حق الزحمه نظارت یکپارچه)
ردیف های مربوط به گروه اول از فصل بیستم برای کاشی های سرامیکی با «سطح تخت» در فهرست بهای رشته ابنیه مطابق با تصویر ذیل پیش بینی شده است:
شکل 4- ردیف های گروه اول از فصل بیستم فهرست بهای رشته ابنیه
در صورتی که در پروژه ای با توجه به مشخصات فنی، اجرای کاشی های سرامیکی با سطح تا 16 دسی متر مربع با سطح برجسته، مورد نیاز باشد. مطابق با بند 9 -1. مقدمه فصل بیستم، می بایست 6% به بهای ردیف 200121 ، بابت برجسته بودن سطح کاشی اضافه گردد.
برای ایجاد ردیف کاشی های سرامیکی برجسته براساس توضیحات فوق، ابتدا گروه مرتبط با کاشی های سرامیکی را می یابیم. بدین منظور می توان از جدول شرح مختصر گروه های هر فصل، که گروه های مختلف را تقسیم بندی نموده است. استفاده کرد.
در فصل بیستم فهرست بهای رشته ابنیه برای کاشی کاری با کاشی های سرامیکی روی سطوح قائم، گروه ۰۱ ملاک عمل می باشد. (شکل 5)
آنالیز بها قیمت جدید آموزش گام به گام ( تهیه و تنظیم تجزیه بها)
شکل 5- جدول شرح مختصر گروه فصل ۲۰ فهرست بهای رشته ابنیه
در مرحله دوم برای ایجاد ردیف جدید، با توجه به آخرین ردیف از گروه اول فصل بیستم که مطابق با تصویر شماره ۶، ردیف ۲۰۰۱۲۷ آخرین ردیف می باشد، ردیف جدیدی با شماره ۲۰۰۱۲۸ را ایجاد می کنیم.
شکل ۶- ردیف های گروه اول از فصل بیستم فهرست بهای رشته ابنیه
در مرحله سوم نوبت به نوشتن شرح ردیف ۲۰۰۱۲۸ می شود:
مرحله چهارم مربوط به واحد ردیف می باشد، که مترمربع است.
و در آخرین مرحله بایستی بهای واحد ردیف ۲۰۰۱۲۸ را تعیین نمود. برای تعیین بهای واحد مطابق با مقدمه فصل، 6% اضافه بها نسبت به بهای واحد ردیف اصلی (یعنی ردیف 200121) باید در نظر گرفته شود. (جدول 1)
نکته: باید دقت شود که نباید مبلغ ردیف 200121 را در 1.06 ضرب کرد، زیرا مطابق با شرح ردیف ایجاد شده (200128)، بهای این ردیف اضافه بها بوده و اصل بها از طریق ردیف 200121 در نظر گرفته می شود. در واقع هنگامی که در پروژه ای کاشی سرامیکی برجسته به کار برده شود، یکبار ردیف 200121 و یکبار ردیف 200128 برای برجستگی آن اخذ می شود.
جدول 1-نمونه ایجاد ردیف پایه با توجه به کلیات و مقدمه فصول
گاهی اوقات این موضوع پیش می آید که ردیف هایی از فهرست بها دارای 2 یا چند اضافه بها یا کسربها باشند. در این شرایط با توجه به بند 3-2. کلیات فهرست بها باید جمع جبری اضافه بها و کسر بها برای تعیین بهای آن ردیف پیش بینی شود.
شکل ۷- بند 2-3 دستورالعمل کاربرد فهرست بها در مورد ردیف های پایه
به طور مثال در بند 9-3 از مقدمه فصل بیستم فهرست بهای رشته ابنیه، ذکر شده است که:
شکل ۸- بند 9-3 مقدمه فصل بیستم فهرست بهای رشته ابنیه
حال اگر در پروژه ای کاشی های سرامیکی با سطح مقطع کمتر از 16 دسی متر مربع با سطح برجسته و براق مورد نیاز باشد، مطابق با بندهای 9-1 و 9-3 مقدمه فصل بیستم فهرست بهای رشته ابنیه ، می بایست ۶ درصد بابت برجسته بودن و ۹ درصد بابت براق بودن به عنوان اضافه بها در نظر گرفت.
که جمع جبری این دو اضافه بها، ۱۵٪ می باشد.
جدول ۲-نمونه ایجاد ردیف پایه با توجه به کلیات و مقدمه فصول (جمع جبری اضافه بها)
ردیف های فهرست بها : ردیف های غیرپایه (ستاره دار)
ردیف های فهرست بها به نحوی تهیه شده است که اقلام عمومی کارهای مربوط به هر رشته از فهرست بها را پوشش دهد. در مواردی که مشخصات فنی و اجرایی ویژه مورد نیاز کار باشد که اقلام آن با شرح ردیف های فهرست بها تطبیق نکند، بایستی به عنوان واحد تهیه کننده برآورد (مهندس مشاور)، شرح ردیف مناسب برای آن اقلام تهیه و در فصل مربوط پیش بینی گردد. این ردیف ها که با علامت ستاره (*) مشخص می گردند، ردیف های ستاره دار نامیده می شوند.
شکل ۹- بند 2-1 دستورالعمل کاربرد فهرست بها رشته ابنیه
بررسی جامع و کامل فرآیند تهیه تا تصویب ردیف های ستاره دار در فهرست بها با تدریس مهندس کرایلو
برای مثال در پروژه ای نیاز به تفکیک و جداسازی میلگرد از بتن در بتن های مسلح اجرا شده می باشد، برای این عملیات که مشخصات اجرایی ویژه ای دارد، در فهرست بها ردیفی پیش بینی نشده و بایستی مهندس مشاور (واحد تهیه کننده برآورد) در زمان تهیه برآورد هزینه اجرای کار، ردیف ستاره داری به شرح زیر تهیه نماید.
گودبرداری چیست ؟ 0 تا 100 گودبرداری + مهمترین نکات!
جدول ۳- نمونه ایجاد ردیف ستاره دار
نوع دیگر ردیف های ستاره دار، ردیف هایی هستند که شرح آن ها در فهرست بها موجود است اما بدون بهای واحد هستند، چنین ردیف هایی نیز ردیف های ستاره دار به شمار می آیند.
شکل ۱۰- ردیف های ستاره دار
بهای واحد ردیف های ستاره دار، با روش تجزیه قیمت (تجزیه بها) و بر اساس قیمت های دوره مبنای فهرست مورد نظر، محاسبه می شود.
قیمت های دوره مبنای فهرست بها، سه ماهه چهارم سال قبل از ابلاغ فهرست بها می باشد. برای مثال قیمت های مبنای فهرست بهای سال ۱۴۰۱، سه ماهه چهارم سال ۱۴۰۰ می باشد.
در صورتی که مشخصات فنی اقلام ستاره دار به طور کامل در دفترچه مشخصات فنی درج نشود، امکان بروز ادعا از جانب پیمانکار در حین اجرای پروژه به دلیل عدم شفافیت مشخصات فنی اقلام ستاره دار وجود دارد. از این رو طبق بند 2-1 دستور العمل کاربرد لازم است، مشخصات فنی اقلام ستاره دار در دفترچه مشخصات فنی خصوصی درج شود.
ممکن است برای پرداخت ردیف های ستاره دار، دستورالعمل خاصی ملاک عمل باشد که نحوه پرداخت را مشخص نماید، در این صورت بایستی متن لازم تهیه و انتهای فصل مربوط اضافه گردد.
در واقع این دستورالعمل، ضوابطی هست که از طریق آن مشخص می گردد، ردیف مربوط در چه صورت قابل پرداخت است و یا نحوه متره ردیف به چه صورت می باشد و …
(پیشنهاد مطالعه: دوره جامع دستورالعمل جبران افزایش نرخ ارز)
فرآیند تهیه تا تصویب ردیف های ستاره دار
طبق بخشنامه 34001:
1.مناقصه گذار (مهندس مشاور) بر اساس برگه تجزیه بها ( شکل 10- فرم 8 بخشنامه 34001) بهای واحد ردیف های ستاره دار را بر اساس قیمت های دوره مبنای فهرست بها، محاسبه می نماید.
شکل 10- فرم 8 بخشنامه 34001
2.بررسی و تایید ردیف های ستاره دار توسط کمیته قیمت صورت می پذیرد. کمیته قیمت متشکل از 3 کارشناس دارای صلاحیت که توسط بالاترین مقام دستگاه اجرایی انتخاب شده، تا به منظور صرفه جویی در زمان و ایجاد وحدت رویه در دستگاه مربوط، بررسی و تایید ردیف های ستاره دار و کارهای خاص را (بسته به مورد)، برای ارائه به بالاترین مقام دستگاه اجرایی عهده دار باشند.
3.پس از بررسی و تایید کمیته قیمت، بالاترین مقام دستگاه اجرایی ردیف های ستاره دار را تصویب می نماید.
پیمان های سرجمع و هر آنچه باید در مورد قرارداد سرجمع بدانید!
خلاصه ردیف های ستاره دار
محدودیت ردیف های ستاره دار در زمان برآورد
محدودیت های ایجاد ردیف های ستاره دار در فهرست بهای منضم به پیمان در دستورالعمل کاربرد پیش بینی شده است. دلیل این محدودیت این است که از آن جا که ردیف های ستاره دار، کارهایی با مشخصات خاص و ویژه هستند، اگر تعداد آن ها در پیمان فراگیر شود، فهرست بهای واحد پایه بی معنا گشته و شاید لازم باشد فهرست بهای خاص تهیه گردد.3
شکل 11- بند 2-6 دستورالعمل کاربرد فهرست بهای رشته ابنیه
طبق بند فوق اگر:
بزرگتر از :
- 30% برای مناقصه عمومی
- 15% برای مناقصه محدود
- 10% برای ترک تشریفات مناقصه
باشد، لازم است که تمام مدارک مرتبط با ردیف های ستاره دار به دبیر خانه شورای عالی فنی در سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال شود تا پس از رسیدگی و تصویب توسط شورای عالی فنی (براساس بخشنامه ۳۴۰۰۱) تصویب و ملاک عمل قرار بگیرد.
پرسش۱: چرا درصد مربوط به محدودیت ردیف های ستاره دار در مناقصه محدود یا ترک تشریفات مناقصه نسبت به مناقصه عمومی کاهش می یابد؟
دلیل کاهش درصد برای اعمال محدودیت، به جهت پیش بینی ضوابط سخت گیرانه تر به منظور جلوگیری از فساد می باشد. چراکه در مناقصه محدود، تعداد پیمانکار محدود شده و در ترک تشریفات نیز، بدون هیچ گونه تشریفاتی از مناقصه، یک پیمانکار مستقیم انتخاب می شود. بدین خاطر نگرانی هایی از بابت ایجاد فساد وجود داشته که چنین محدودیت هایی وضع گردیده است.
پرسش ۲: حداکثر میزان پیش بینی ردیف های ستاره دار نسبت به برآورد کل بر اساس فهرست بهای پایه مورد استفاده چه میزان است؟
حداکثر 80% ( طبق بخشنامه شماره 34000)
پرسش ۳: در صورتی که جمع مبلغ برآورد اقلام ستاره دار نسبت به برآورد کل بر اساس فهرست بهای پایه بیش از 80% باشد، تکلیف چیست؟
کار مورد نظر جزء اقلام فهرست بهای کارهای خاص تلقی گردیده و تابع ضوابط بخشنامه 34000 می باشد.
- فهرست بهای کارهای خاص چیست؟
کارهای خاص در پروژه های پیمانکاری به رشته کارهایی اطلاق می شود که در آن رشته قیمت پایه ابلاغ نشده باشد یا در صورت ابلاغ قیمت پایه در آن رشته، جمع برآورد اقلام غیرپایه آن نسبت به برآورد کل بر اساس فهرست (فهرست های) پایه مورد استفاده (آخرین فهرست بهای پایه ابلاغی لازم الاجرا در زمان تهیه برآورد) بیش از 80% باشد.
- محدودیت ردیف های ستاره دار در حین پیمان.
پرسش ۴: حداکثر میزان ابلاغ افزایش مقادیر در خصوص اقلام غیر پایه در حین اجرای پیمان چه میزان می باشد؟
مبالغ ناشی از افزایش مقادیر ردیف های ستاره دار در هر رشته فهرست پایه مورد استفاده ،نباید از 25% جمع مبلغ ردیف های ستاره دار همان رشته فهرست بها، در برآورد منضم به پیمان بیشتر شود.
نکته مهم در ابلاغ ردیف های ستاره دار آن است که ابلاغ افزایش مقادیر ردیف های ستاره دار بایستی براساس هر رشته از فهرست های منضم به پیمان به صورت مجزا بررسی گردد. در واقع اگر ردیف ستاره داری از فهرست بهای رشته ابنیه نیاز به ابلاغ افزایش مقادیر دارد، جمع مبلغ ردیف های ستاره دار در فهرست بهای رشته ابنیه منضم به پیمان بررسی و تا ۲۵ درصد جمع مبلغ ردیف های مزبور، افزایش مقادیر ممکن است.
مشاهده کنید : متره و برآورد (تعریف متره و برآورد ، شناخت مترور، فهرست بها و انواع آن)
در سالهای اخیر با توجه به تغییراتی که در سیستم پروژه ها و همچنین بهای سازمان برنامه و بودجه ی دفترهای فنی رخ داده است اهمیت کارشناس دفتر فنی به طرز بالایی افزایش یافته است؛ از همین رو بهتر است که با تکمیل توانایی هایتان به عنوان یک مهندس مترور تمام عیار آنچه که شرکت ها و بازار از شما انتظار دارند بدرخشید؛
«دوره جامع مترور حرفه ای» از موسسه ی همیار مترور میتواند شما را از 0 تا 100 یاری کند.
منابع
- فهرست بهای واحد پایه ابلاغی از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور
- بخشنامه ۳۴۰۰۱ سازمان برنامه و بودجه کشور
- بخشنامه ۳۴۰۰۰ سازمان برنامه و بودجه کشور
- شرایط عمومی پیمان (نشریه ۴۳۱۱)
- دوره جامع مترور حرفه ای (مولف مهندس محمد کرایلو)
- دوره جامع أمورقراردادها (مولف مهندس محمد کرایلو)
- با نظارت علمی مهندس محمد کرایلو