نقطه تمایز یک کارشناس حرفه ای در دفترفنی نسبت به کارشناسان معمولی، تسلط کامل و دقیق بر فهرست بها است، چراکه ریال به ریال پروژه وابسته به فهرست بهاست. در این مقاله از وبسایت همیار مترور قصد داریم به نکاتی بپردازیم که شما با تسلط بر آن ها، میتوانید به طور کامل فهرست بها شخم بزنید.
بسیاری از ردیف های فهرست بها، نحوه متره عملیات های اجرایی را مشخص مینمایند، به مثال های زیر دقت نمایید.
فرض نمایید، خاکی را تا فاصله ۵۰۰ متر میخواهید حمل کنید، حمل این خاک در فهرست بها از طریق ردیف ۰۳۰۷۰۱ و ۰۳۰۷۰۲ قابل پرداخت است.
اما برای متره حمل خاک مزبور، نکات زیر را باید در نظر بگیرید؛
در واقع ۱۰۰ متر اول که از طریق ردیف ۰۳۰۷۰۱ اخذ شد، ۴۰۰ متر باقی مانده به ازای هر ۱۰۰ متر باید محاسبه شود، در این حالت ۴۰۰ را تقسیم بر ۱۰۰ نموده که ضریب ۴ حاصل میشود و نهایت حجم مورد نظر را در ضریب ۴ ضرب مینمایید تا حجم نهایی بدست آید و برای هر مترمکعب نیز، ۴۵۷۰ ریال، پرداخت میشود.
پس برای اینکه بر فهرست بها مسلط باشید، یکی از نکات مهم، تسلط بر «متره براساس فهرست بها از منظر شرح ردیف» است.
یکی از چالش های اصلی برای تسلط بر فهرست بها، ادبیات فنی و تخصصی آن است. ادبیات فنی و تخصصی فهرست بها در بسیاری از موارد با ادبیاتی که در بازارکار استفاده میشود، متفاوت است.
برای مثال مصالحی همچون آرملات (هاردملات)، در فهرست بها با ادبیات زیر نوشته شده است.
بدیهی است در صورتی که فردی با ادبیات فهرست بها آشنا نباشد، ممکن است متوجه نشود این ردیف مرتبط با آرملات است.
یا در مثال دیگر، میتوان به سقف های کوبیاکس و یوبوت اشاره کرد که در فهرست بها با ادبیات زیر نوشته شده است.
منظور از ردیف ۰۵۱۲۰۱ همان قالب های سقف یوبوت و منظور از ردیف ۰۵۱۲۰۲، قالب های سقف کوبیاکس است.
در نتیجه برای اینکه بر فهرست بها مسلط باشید، یکی دیگر از نکات مهم این است که ادبیات فهرست بها را با ادبیات بازار کار منطبق کنید.
بسیاری از چالش ها و ابهاماتی که در پروژه ها ایجاد میشود، در دستورالعمل کاربرد و کلیات فهرست بها، تصریح شده است، به مثال زیر دقت نمایید.
بند ۳ از دستورالعمل کاربرد فهرست بها: قیمت ردیفهای فصل عملیات خاکی با ماشین، به منظور استفاده برای عملیات محوطهسازی ساختمان‌هایی تهیه شده است، که محدودیت شعاع عمل ماشین‌آلات یا محدودیت حجم کار، مانع از دسترسی به راندمان اسمی آن‌ها میشود. از این‌رو، در محوطه سازی‌هایی که شرایط یاد شده را ندارند، مانند آمادهسازیها، برآورد هزینه عملیات مربوط به این فصل، باید بر اساس فصل عملیات خاکی با ماشین فهرستبهای واحد پایه رشته راه، راه‌آهن و باند فرودگاه، تهیه شود.
بند فوق حاوی نکات مهمی به شرح زیر است:
حال پروژه ای را تصور نمایید، بنا به هر دلیلی، در پروژه ای ساختمانی که دارای محوطه سازی قابل توجه میباشد، کماکان از فهرست بهای رشته ابنیه استفاده گردیده است، اما در حین کار، یک فرد بند ۳ دستورالعمل کاربرد را مطالعه کرده و به پیمانکار میگوید، این پروژه برآوردش باید فهرست بهای راه، راه آهن و باند فرودگاه انجام میشد و پرداخت صورت وضعیت به شما هم با همین فهرست بها انجام میشود.
نظر این کارشناس، قطعا اشتباه است اما به چه استنادی؟ بند ۷ کلیات فهرست بها را مطالعه نمایید؛
۷- در هر بخش از این فهرست‌بها که دستورالعملی برای نحوه برآورد داده شده است، مفاد آن تنها برای مرحله برآورد، نافذ خواهد بود.
باتوجه به بند فوق، موضوعاتی که در دستورالعمل کاربرد فهرست بها تصریح شده است، استفاده از آن برای مرحله برآورد کاربرد دارد و در صورتی که ولو به اشتباه، مفاد آن ها رعایت نگردیده باشد، همان چیزی که استفاده گردیده است، حاکم است. در واقع در مثال فوق، حتی با اینکه به اشتباه از فهرست بهای ابنیه استفاده شده است، اما باتوجه به اینکه پیمانکار قیمت پیشنهادی خود را براساس فهرست بهای ابنیه ارائه کرده است، در مرحله پرداخت نیز بایستی از همان فهرست بهای ابنیه، استفاده گردد
در نتیجه برای اینکه بر فهرست بها مسلط باشید و در دعاوی فهرست بهایی که چالش امروز پروژه هاست، پیروز شوید، بایستی بر دستورالعمل کاربرد و کلیات فهرست بها نیز، مسلط شوید.
در مقدمه فصول (الزامات عمومی) و یا الزامات گروه های مختلف فهرست بها، تصریحاتی به عمل آمده است که بسیار پر اهمیت هستند. به مثال زیر دقت کنید.
بند ۴ الزامات عمومی فصل ۱ فهرست بهای رشته ابنیه؛ بهای بارگیری، حمل و باراندازی مصالح حاصل از تخریب و برچیدن، طبق ردیفهای مربوط به بارگیری و حمل از فصل عملیات خاکی با ماشین، براساس حجم مصالح بارگیری شده در داخل کامیون، محاسبه و منظور می‌گردد.
برای مثال یک دیوار با طول ۱ متر، به ارتفاع ۱ متر و ضخامت ۳۰ سانتی متر را تصور نمایید، حجم این دیوار پیش از تخریب برابر با ۰.۳ مترمکعب میباشد. در این حالی است که همین دیوار زمانی که تخریب میباشد، حجم مصالح حاصل از تخریب آن باتوجه به افزایش حجم و تورم، بیش از ۰.۳ مترمکعب خواهد بود. برای مثال حجم مصالح حاصل از تخریب این دیوار، شاید در حدود ۰.۳۵ یا ۰.۴ مترمکعب باشد.
لذا براین أساس فهرست بها تصریح نموده است، برای محاسبه حجم مصالح حاصل از تخریب، حجم مصالح بارگیری شده در داخل کامیون محاسبه شود. همانطور که میدانید ممکن است کارفرما بگوید، باید حجم دیوار قبل از تخریب متره شود و براساس آن، حجم مصالح حاصل از تخریب برای حمل در نظر گرفته شود، اما شما کافیست با تسلط بر بند فوق، پاسخ صحیح را به کارفرما اشاره نمایید.
مثال دیگری را بررسی نماییم؛
بند ۳ الزامات عمومی فصل ۲ فهرست بهای رشته ابنیه؛ حجم عملیات خاکی براساس کار اجرا شده طبق مشخصات فنی، دستورکارها و صورتجلسهها محاسبه میشود و از بابت تغییر حجم ناشی از نشست یا تورم یا تراکم به استثنای آنچه که به صراحت بیان شده است، هیچ‌گونه هزینه جداگانه‌ای منظور نمی‌گردد.
بند فوق از فصل ۲، دقیقا برخلاف فصل ۱ میباشد، چراکه اشاره نموده است، تغییر حجم ناشی از نشست، تورم یا تراکم، نباید در نظر گرفته شود. این در حالی است که میدانید، پس از عملیات کندن زمین، خاک کنده شده، متورم میشود و ازدیاد حجم پیدا میکند و یا وقتی خاکی را میکوبید، به علت کوبیدگی ذرات خاک، عملیات خاکی نشست مینماید.
در این حالات ممکن است پیمانکار اشاره نماید، باید براساس حجم خاک پس از محاسبهی تورم ایجاد شده، هزینه ها پرداخت شود، اما کارفرما کافیست بند فوق را به پیمانکار نشان دهد.
تسلط بر مقدمه فصل های فهرست بها، بقدری حیاتی و مهم است که اگر بر مقدمه فصل ها مسلط باشید، بسیاری از گره های پروژه ها را باز و دعاوی فهرست بهایی بین پیمانکار، کارفرما و مشاور، را حل خواهید کرد.
بسیاری از کارشناسان به سند مشخصات فنی و استانداردها، کم توجه اند، مشخصات فنی به ۲ دسته «مشخصات فنی عمومی» همانند نشریه ۵۵، نشریه ۵۴۳ و … و همچنین «مشخصات فنی خصوصی پیمان» که بنا بر ضرورت و مطابق دستورالعمل های مربوط توسط مهندس مشاور تهیه و حسب مورد در پیمان و نقشه های اجرایی درج میشود. لازم به ذکر است، استانداردهای منتشره از سازمان ملی استاندارد ایران در خصوص مصالح یا فناوری های مختلف نیز جز مشخصات فنی عمومی به حساب میآید.
در وصف اهمیت مشخصات فنی، همین بس که مهندس مشاور باید هر گونه اطلاعات که از نظر هزینه عملیات اجرایی مربوط موثر بوده و لازم پیمانکار برای ارائه پیشنهاد قیمت نسبت به آن اگاهی داشته باشد، تهیه و در مشخصات فنی خصوصی و نقشه ها درج کند. در صورتی که مواردی در مشخصات فنی تصریح نشود و محل ابهام برای پیمانکار ایجاد نماید، پیمانکار امکان طرح ادعا را دارد. به مثال توجه نمایید.
فرض نمایید در خصوص کاشی های سرامیکی پروژه ای، از بابت برجستگی سطح کاشی، رنگ تیره مورد نظر مشاور و مواردی از این قبیل، تصریح به عمل نیامده است. بدیهی است در این حالت، در صورتی که کارفرما در حین پروژه درخواست کاشی با سطح برجسته نماید، پیمانکار ادعای اضافه هزینه کرده و اصطلاحا ادعا (Claim) خواهد کرد.
در نتیجه تسلط بر مشخصات فنی برای طرح دعاوی فهرست بهایی، برای هر کارشناسی لازم است.
در خصوص استاندارد ها نیز این اهمیت دوچندان است، در فصول مختلف فهرست بها تصریح شده است برای مثال مصالح … بایستی الزامات استاندارد ملی ایران به شماره … را تامین نماید. حال فرض نمایید مهندس مشاور از منظر ساخت آن مصالح، آلیاژی متفاوت تر از آنچه در فهرست بها تصریح شده است را مطرح نماید، بدیهی است باتوجه به اینکه مصالح مورد نظر مهندس مشاور، از منظر استانداردی با آنچه در فهرست بها تصریح شده است، تطابق ندارد، پیمانکار امکان طرح ادعا و درخواست اضافه هزینه را خواهد داشت.
در نتیجه در صورتی که به دنبال طرح دعاوی فنی در پروژه های فهرست بهایی هستید، بایستی بر استانداردها نیز مسلط باشید.
فهرست بها را نمیتوان از قرارداد تفکیک کرد و ادعاهای فهرست بها را نمیتوان جدا از مفاد قرارداد مطرح کرد، به مثال زیر دقت نمایید.
فرض نمایید، سنگ تراورتن طبس از فاصله ۲۰۰ کیلومتری، قرار است تهیه شود، در حین پیمان، کارفرما به پیمانکار دستورکار داده تا سنگ تراورتن عباس آباد تامین شود که فاصله آن ۱۵۰ کیلومتر است. در چنین حالتی هم پیمانکار امکان طرح ادعا را داشته و همچنین کارفرما میتواند از بابت کم شدن فاصله حمل، هزینه کمتری پرداخت کند. اما به استناد چه ماده، تبصره یا قانونی؟
به بند زیر که مرتبط با جز ۲ از بند ب ماده ۲۰ شرایط عمومی پیمان (نشریه ۴۳۱۱) هست، توجه نمایید.
باتوجه به بند فوق، کارفرما میتواند کسر هزینه از بابت کاهش مسافت حمل را درخواست نماید و پیمانکار نیز میتواند، اضافه هزینه بابت اینکه سنگ تراورتن عباس آباد به طور کلی از سنگ طبق گرانتر است را مطرح نماید. پس تسلط بر نکات قراردادی، یکی موضوعاتی هست که باعث ارتقا شما در دفترفنی خواهد شد.
اگر میخواهید بر فهرست بها مسلط شوید و اصطلاحا فهرست بها را شخم بزنید، ما طی ۴۴۰ جلسه و ۱۳۰ ساعت آموزش ویدیویی، بند به بند و ردیف به ردیف فهرست بها را با تصاویر و ویدیوهای اجرایی و ذکر نکات قراردادی، در «پکیج جامع مترور حرفه ای»، به شما آموزش میدهیم. قطعا پس از گذراندن این دوره، شما یک کارشناس معمولی دفترفنی نخواهید بود.
نظر خود را بنویسید:
دیدگاه های کاربران
