حمل و نقل طبق فهرست بها به همراه مثال جامع : یکی از سوالات پر تکرار کارشناسان دفترفنی برای تهیه برآورد و یا صورت وضعیت ها این است که، به چه مصالحی حمل مازاد بر ۳۰ کیلومتر در فهرست بها تعلق می گیرد؟ همانطور که می دانید، مطابق با بند ۱ فصل ۲۸ فهرست بها، هزینه بارگیری، حمل و باراندازی مصالح از محل تحویل تا انبار کارگاه، تا فاصله 30 کیلومتر، و همچنین از انبار کارگاه تا محل مصرف در قیمت ردیف‌های مندرج در فصول مختلف فهرست‌بها در نظر گرفته شده است.
هزینه حمل مازاد بر 30 کیلومتر، حسب مورد براساس ردیف‌های فصل ۲۸ با عنوان حمل و نقل منظور میشود. نکته مهم آن است، بابت مصالحی که در این فصل، یعنی فصل ۲۸، هزینه حمل مازاد بر 30 کیلومتر پیشبینی نشده است، هیچ‌گونه هزینه حمل جداگانه‌ای لحاظ نمیگردد و پیمانکار در زمان پیشنهاد قیمت، بایستی هزینه های حمل و نقل برای مازاد بر ۳۰ کیلومتر را در بهای ردیف آنالیز نماید.
در این مقاله از موسسه فنی ، مهندسی و آموزشی همیار مترور، نکات مهم فصل ۲۸ فهرست بهای رشته ابنیه را همراه با آخرین تغییرات آن، تفسیر و مرور خواهیم کرد.
1.هزینه بارگیری، حمل و باراندازی مصالح از محل تحویل تا انبار کارگاه، تا فاصله 30 کیلومتر، و همچنین از انبار کارگاه تا محل مصرف در قیمت ردیف‌های سایر فصل‌های این فهرست‌بها در نظر گرفته شده است. هزینه حمل مازاد بر 30 کیلومتر، حسب مورد براساس ردیف‌های این فصل منظور میشود. بابت مصالحی که در این فصل برای آنها هزینه حمل مازاد بر 30 کیلومتر پیشبینی نشده است، هیچ‌گونه هزینه حمل جداگانه‌ای لحاظ نمیگردد.
تفسیر؛ همانطور که پیش تر نیز توضیح داده شد، هزینه های مربوط به بارگیری، حمل و باراندازی مصالح از محل تحویل تا انبار گارگاه تا فاصله ۳۰ کیلومتر و همچنین از انبار کارگاه تا محل مصرف عملیات اجرایی، در ردیف های فهرست بها لحاظ گردیده است، هزینه های حمل مازاد بر ۳۰ کیلومتر نیز، صرفا برای مصالحی که در فصل ۲۸ به آن اشاره گردیده است، قابل پرداخت است و برای مصالحی که در فصل ۲۸ تصریحی به عمل نیامده است، پیمانکار کلیه هزینه های مربوط به حمل و نقل را بایستی در آنالیز ردیف مربوط، در زمان مناقصه لحاظ نماید.
برای آن که متوجه شوید چه مصالحی مشمول حمل و نقل مازاد بر ۳۰ کیلومتر می شود و چه مصالحی مشمول نخواهد شد، بایستی به طور کامل فصل ۲۸ فهرست بها را مطالعه نمایید؛ برای مثال کارهای چوبی موضوع فصل ۱۹ فهرست بهای رشته ابنیه، مشمول حمل مازاد بر ۳۰ کیلومتر نمی شود و یا کاشی و سرامیک نیز به همین ترتیب.
اما مصالحی همچون سیمان، آهن آلات، آجر، بلوک، مصالح سنگی، آسفالت و موارد دیگری که در فصل ۲۸ اشاره گردیده است، حمل مازاد بر ۳۰ کیلومتر را مشمول می شوند.
2.محل تهیه مصالح، حسب مورد، باید به تایید مهندس مشاور و تصویب کارفرما برسد.
تفسیر؛ تاییدیه و تصویب فاصله حمل مصالح به ۲ منظور بایستی توسط پیمانکار، پیش از تهیه مصالح صورت پذیرد؛
3.مبنای تعیین مسافت حمل، کوتاهترین مسیر با امکان تردد وسایل نقلیه حمل بار، طبق نظر مهندس مشاور میباشد.
تفسیر؛ مد نظر بند ۳ الزامات عمومی فصل ۲۸ فهرست بها آن است که، درست هست که در تعیین مسافت حمل، کوتاه ترین فاصله ملاک عمل است، اما این کوتاه ترین فاصله بایستی امکان تردد وسایل نقلیه حمل بار را داشته باشد. به تصویر زیر دقت نمایید؛
در تصویر فوق، مسیرهایی که از کارخانه فولاد مبارکه اصفهان (مبدا حمل آهن الات) به کارخانه گندله سازی بهاباد (مقصد حمل آهن آلات) منتهی می شوند را مشاهده می کنید. برای طی این فاصله سه مسیر با فواصل مختلف وجود دارد که طبق نظر مشاور کوتاه ترین مسیر انتخاب می شود. اما باید به این نکته نیز توجه نمود که آیا کوتاه ترین مسیر امکان تردد وسایل نقلیه حمل بار را، دارا می باشد؟ اگر کوتاه ترین مسیر، امکان تردد وسایل نقلیه حمل بار را نداشته باشد، کوتاه ترین مسیر بعدی که اماکن تردد را دارا است ، انتخاب می شود.
به طور معمول برای تعیین فاصله حمل از ابزار های زیر استفاده می شود؛
این نکته حائز به اهمیت هست که کلیه ابزارها یا نرم افزارهای یادشده، دقیق نیستند، برای مثال ممکن است نرم افزار مسیری را نشان دهد که باتوجه به قوانین پلیس راهور، امکان تردد ماشین آلات سنگین وجود نداشته باشد، برای مثال، این موضوع در خصوص مسیر شهر تهران و کرج و جاده مخصوص، کاملا ملموس است.
4.در صورتی که حمل مصالح در راه‌های خاکی و شنی انجام شود، بهای ردیف‌های این فصل با اعمال ضریب 30/1 منظور میشود.
تفسیر؛ حمل و نقل در راه های خاکی و شنی باعث کاهش راندمان و استهلاک بیشتر ماشین می شود، بدین جهت ضرایب مربوط به جهت جبران موضوعات ذکر شده، بایستی لحاظ گردند. لازم به ذکر است ضرایب فوق صرفا به آن بخش از کیلومتراژ حمل که در مسیر شنی یا خاکی واقع شده است، اعمال می گردد. همچنین پیمانکار موظف است در صورت جلسه تایید مسافت حمل، نوع مسیر اعم از آسفالتی، شنی یا خاکی را ذکر نماید.
نمونه صورت جلسه حمل مصالح
البته صورت جلسات حمل بسته به نوع پروژه می تواند اطلاعات متفاوت و بیشتری را نیز در بر بگیرد، اما مهم ترین مواردی که در صورت جلسه مزبور باید تعیین شود، موارد زیر است؛
5.مقادیر و شرایط تعیین شده در این فصل تنها برای احتساب هزینه‌های حمل است و قابل استناد برای محاسبه مقادیر مصالح یا سایر موارد نیست.
تفسیر؛ در الزامات عمومی فصل ۲۸، اعداد و ارقامی به جهت محاسبه حمل مصالح مختلف ذکر گردیده است، بنا به تصریح فهرست بها ارقام یادشده صرفا برای حمل و نقل کاربرد داشته و برای سایر موارد از جمله تجزیه بها، بالانس متریال، پرت مصالح، طرح اختلاط و … قابل استناد نمی باشد.
با عنایت به بند ۱-۲-۱ الزامات گروه ۱ فصل ۲۸، مبدا حمل سیمان، محل نزدیکترین کارخانه سیمان تولید داخلی است که سیمان مورد نظر را در زمان تهیه، تولید می‌کند.
فرض نمایید در اسناد مناقصه کارخانه تامین سیمان را کارخانه آبیک لحاظ نمایند، اما در واقعیت نزدیک ترین کارخانه به محل پروژه، فرضا کارخانه سیمان دماوند می باشد، در این صورت، کدام کارخانه ملاک عمل است؟
قطعا سیمان مرتبط با کارخانه آبیک، چراکه پیمانکار مطابق با ماده ۲۰ شرایط عمومی پیمان (نشریه ۴۳۱۱) موظف است، مصالح را از همان منابع تعیین شده در وندور لیست، تامین نماید چراکه ممکن است دلیل انتخاب مقصد دورتر، موضوع کیفی مصالح مربوط باشد.
حال فرض نمایید پیمانکار پیشنهاد تامین سیمان را از کارخانه دماوند مطرح می نماید و کارفرما نیز موضوع مربوط را می پذیرد، در این حالت موارد زیر حائز به اهمیت است؛
در صورتی که سیمان به صورت فله بایستی تهیه گردد، ضریب ۱٫۱۵ به بهای ردیف های ردیف مربوط پس از کسر ۳۰ کیلومتر اعمال می شود. چرا؟
چون بونکر حمل سیمان فله پس از باراندازی سیمان در محل مقصد، خالی باز می گردد، به جهت جبران هزینه های مربوط به خالی بازگشتن ماشین مربوط، ضریب فوق لحاظ گردیده است. در نظر داشته باشید در صورتی که سیمان پاکتی ملاک عمل باشد، سیمان پاکتی با تریلر و سایر ماشین آلات مرتبط حمل می شود و این ماشین آلات در مسیر بازگشت، امکان بارگیری مصالح و یا هر نوع جنس دیگری را دارند که منجر به خالی بازگشتن آن ها نمی شود.
برخی از مهندسان بر این باورند در صورتی که بتن آماده در کارگاه و با استفاده از بچینگ توسط پیمانکار تهیه و اجرا گردد، فاصله حمل سیمان بایستی از محل ساخت بتن آماده (بچینگ) تا محل مصرف در نظر گرفته شود. این باور غلط است چراکه در هر صورت پیمانکار، سیمان را از یک کارخانه تولید سیمان مشخص تهیه نموده و هزینه های حمل از محل تولید (کارخانه) تا محل ساخت را پرداخت نموده است، بنابراین در این صورت نیز، مبدا حمل سیمان همان مطابق با توضیحات پیشگفته تعیین می شود.
مصالح سنگی مشمول حمل مازاد بر ۳۰ کیلومتر در فصل ۲۸ فهرست بها شامل موارد زیر می باشد؛
انواع شن، ماسه، سنگ قلوه، سنگ لاشه، سنگ قواره، اساس، زیراساس و توونان، پوکه معدنی، آسفالت سرد و که برای بتن درجا، بتن سبک با پوکه معدنی یا صنعتی، بتن پاششی (شاتکریت)، قطعات پیش ساخته بتنی، ملات ها، ساخت بلوک های سیمانی، عملیات های بنایی با سنگ لاشه، قلوه و ..، محوطه سازی با شن و ماسه، اجرای توونان، اساس، زیراساس و آسفالت سرد مخلوط در محل، مورد استفاده قرار می گیرد.
مبدا حمل مصالح سنگی با عنایت به بند ۱-۳-۱ فصل ۲۸ فهرست بها، نزدیک ترین محل تولید است که مصالح سنگی مورد نیاز را در زمان تهیه، تولید می کند. مد نظر از محل تولید، معادن تولیدی مصالح سنگی می باشد.
فولادهای مشمول حمل مازاد بر ۳۰ کیلومتر در فصل ۲۸ فهرست بها شامل موارد زیر می باشد؛
بایستی بدانید خرید فولاد به طور معمول از ۳ منبع یعنی کارخانه تولید کننده فولاد، بازار آهن و بورس کالا انجام می شود بدین تریب مبدا حمل فولاد بسته به محل تهیه به شرح زیر تعیین می گردد؛
1.در صورتی که فولاد، از تولید کنندگان داخلی یا بورس کالا خریداری شود، مبدا حمل برای خرید از تولید کنندگان داخلی، محل تولید و برای بورس کالا محل تحویل است.
منظور از تولید کنندگان، همان کارخانه فولاد از جمله ذوب آهن، فایکو، نیشابور و … می باشد. دقت نمایید کارخانه تولید کننده فولاد مد نظر است. در نتیجه مبدا حمل برای خرید های از کارخانه تولید کننده فولاد، محل کارخانه مورد نظر است. این نکته را در نظر داشته باشید که خرید از کارخانه در تناژ های بالا، قابل سفارش است.
منظور از بورس کالا، شرکت بورس کالای ایران می باشد که در این بازار، عرضه و تقاضای کالاهای مختلف در یک بازار رقابتی صورت می پذیرد. چند نکته در خصوص بورس کالا؛
تا به اینجا در خصوص مبدا حمل در صورتی که فولاد از تولید کنندگان داخلی یا بورس کالا خریداری شد، توضیحات مفصلی را ارائه کردیم، اما در صورتی که فولاد از بازار آهن تهیه شود، مبدا حمل کجاست؟
در نظر داشته باشید در این صورت نیز بسته به کارخانه تولید کننده فولاد، مبدا حمل همان کارخانه می باشد. چراکه فروشنده در بازار آهن، حمل از کارخانه تولید فولاد تا بازار آهن را در قیمت خود لحاظ می نماید.
2.در صورتی که فولاد، از تولید کنندگان داخلی یا بورس کالا خریداری نشود، مبدا حمل نزدیک ترین محل تولید فولاد به کارگاه است که فولاد مورد نظر را در زمان تهیه، تولید می کند. کارخانه نورد نیز جزو تولیدکنندگان فولاد محسوب می شوند.
3.مبدا حمل برای قطعات فولادی سرد نورد گالوانیزه شده همچون LSF که در فصل ۱۶ فهرست بها نیز ردیف هایی برای آن پیش بینی شده است، محل کارخانه تولید کننده است.
با عنایت به بند ۱-۴-۳ از فصل ۲۸ فهرست بها، ردیف های مرتبط با قطعات فولادی سرد نورد گالوانیزه شده، با اعمال ضریب ۱٫۲ در نظر گرفته می شود. فلسفه ضریب ۱٫۲ برای چیست؟
دقت نمایید برای آنالیز حمل، ۲ روش آنالیز حجمی و آنالیز وزنی وجود دارد، چون در قطعات فولادی سرد نورد گالوانیزه شده، وزن مخصوص پایین تر از فولاد معمولی است، ظرفیت حجمی ماشین آلات حمل بار تکمیل می گردد و ظرفیت وزنی تکمیل نگردیده است، بدین خاطر ماشین مربوط به حجم کمتری اقدام به جابه جایی می نماید که باعث می شود تعداد سرویس های حمل بیشتر گردد، در نتیجه به جهت تبدیل آنالیز وزنی به حجمی، ضریب ۱٫۲ کاربرد دارد. در دوره جامع مترور حرفه ای بخش تفسیر اجرایی فهرست بها، به طور جامع و کامل و با مثال های کاربردی، در خصوص تفسیر کامل موضوعات یاد شده، آموزش ها ارائه گردیده است.
با عنایت به بند ۱-۴-۵ از فصل ۲۸، برای حمل فولاد مصرفی سازه‌های فولادی ساخته شده در کارخانه، به ترتیب زیر عمل میشود:
هزینه حمل مازاد بر 30 کیلومتر مربوط به آهن‌آلات، از محل تهیه تا محل کارخانه ساخت سازه‌های فولادی، مطابق بند 1-4-4 محاسبه میشود. هزینه بارگیری، حمل و باراندازی قطعات ساخته شده از محل کارخانه، حسب مورد از ردیف مربوط (بدون کسر 30 کیلومتر اول) با اعمال ضریب 2 محاسبه و منظور میشود.
تفسیر: ملاحظه نمایید که برای ساخت سازه های فولادی، آهن مورد نیاز از کارخانه تولید کننده فولاد تهیه گردیده و سپس به محل ساخت یعنی کارخانه اسکلت فولادی حمل می گردد و سپس از کارخانه اسکلت فولادی به محل کارگاه نصب حمل و باراندازی می شود، لذا عملا پیمانکار یک مرتبه حمل از محل تهیه فولاد (کارخانه تولید فولاد) تا محل کارخانه ساخت اسکلت فولادی را انجام داده و یک مرتبه حمل دیگر از محل کارخانه ساخت اسکلت فولادی تا محل پروژه.
برای حمل از محل تهیه (کارخانه تولید فولاد) تا محل کارخانه ساخت سازه های فولادی به شرح زیر عمل می شود :
فاصله حمل از کارخانه تولید فولاد تا محل کارخانه ساخت سازه های فولادی را محاسبه نمایید، ۳۰ کیلومتر فاصله حمل که در ردیف ها پیش بینی گردیده است را کیلومتراژ کل کسر نمایید.
تناژ کل فولاد مصرفی را در ضریب ۱٫۰۵ (بابت پرت) ضرب نمایید و برحسب کیلومتراژ بدست آمده از جمله بالا، هزینه های حمل را از ردیف های گروه ۱ فصل ۲۸ دریافت نمایید.
تا به این لحظه، هزینه های حمل، بارگیری و باراندازی فولاد از محل تهیه تا محل ساخت کارخانه اسکلت فولادی، محاسبه می گردد. به بیان دیگر حمل ورق خام ملاک است.
در مرحله بعد که ورق خام به قطعات اسکلت فولادی همچون ستون، تیر، بادبند و .. تبدیل گردید. در این حالت، هزینه های بارگیری، حمل و باراندازی به شرح زیر تعیین می گردد.
کیلومتراژ مسیر را برحسب مبدا (کارخانه ساخت اسکلت فولادی) و مقصد (محل کارگاه) محاسبه می نمایید. (کسر ۳۰ کیلومتر صورت نمی پذیرد، چراکه یک مرتبه بالاتر کسر گردید)
در این مرحله براساس تناژ کل فولاد مصرفی و برحسب کیلومتراژ بدست آمده از جمله بالا، هزینه های حمل را از ردیف های گروه از ۱ فصل ۲۸ دریافت نمایید. نکته مهم آن است که بهای واحد ردیف حمل انتخاب شده از گروه ۱، باید با اعمال ضریب ۲، در نظر گرفته شود. چرا؟
همانطور که پیش تر توضیح داده شد، آنالیز حمل به ۲ دسته، حجمی و وزنی تبدیل می شود. باتوجه به این که پس از ساخت قطعات اسکلت فولادی مثل تیر، ستون و یا بادبند، حجم ماشین آلات حمل بار زودتر از وزن آن ها تکمیل گردیده، لذا ظرفیت ماشین تکمیل نگردیده است، اما به ناچار به واسطه تکمیل ظرفیت حجمی، حمل و نقل صورت می پذیرد، در نتیجه تعدد سرویس های حمل و نقل رخ داده و ضریب مربوط به جهت جبران هزینه های تحمیلی در نظر گرفته شده است. برای درک بیشتر به تصویر زیر دقت نمایید که ۲ ستون با اتصالات درختی، حجم کامل تریلر حمل بار را تکمیل نموده است.
حمل ستون فولادی
در دوره جامع مترور حرفه ای بخش تفسیر اجرایی فهرست بها، به طور جامع و کامل و با مثال های کاربردی، در خصوص تفسیر کامل موضوعات یاد شده، آموزش ها ارائه گردیده است.
با عنایت به بند ۱-۵-۱ فصل ۲۸، مبدا حمل انواع اجر، بلوک سفالی و بلوک سبک بتنی یا سیمانی، محل تولید آن هاست که مد نظر کارخانه تولید آجر و بلوک و … می باشد.
برای محاسبات حمل سیمان در فصل ۲۸، بایستی ۶ درصد اتلاف سیمان به عیار سیمان اضافه می گردد. برای مثال در صورتی که عیار سیمان در بتن درجا ۳۴۰ کیلوگرم باشد، ۳۴۰ کیلوگرم با اعمال ضریب ۱٫۰۶ باید در نظر گرفته شده و برای محاسبات حمل در فصل ۲۸ استفاده گردد.
پرت فولاد در فصل ۲۸ فهرست بها برای فولادی های مصرفی در فصل ۷، ۹ و ۱۶ فهرست بها معادل ۵ درصد در نظر گرفته می شود.
در این قسمت قصد داریم یک مثال کلی از حمل بتن درجا برای شما ارائه نماییم و سپس طبق یک ویدیوی کامل به طور عملی، ریز متره حمل را مسلط خواهید شد.
برای محاسبه مقدار سیمان برای تهیه بتن درجا، مطابق با بند ۱-۲-۳ الزامات گروه ۱ از فصل ۲۸، به شرح زیر بایستی عمل گردد.
مقدار سیمان براساس عیار سیمان در بتن، به اضافه ۶ درصد اتلاف سیمان (براساس عیار سیمان محاسبه شده از رابطه تطبیقی ذکر شده در بند ۱-۱ الزامات گروه ۱ فصل ۸) محاسبه می شود.
بدین منظور ابتدا براساس متره های صورت پذیرفته، حجم بتن مصرفی بدست می آید. فرض نمایید حجم بتن برابر با ۱۰۰ مترمکعب می باشد.
همانطور که در بند فوق توضیح داده شد، مقدار سیمان براساس عیار سیمان در بتن باید محاسبه شود، لذا بایستی براساس مشخصات بتن مصرفی، عیار مربوط بدست آید. فرض نمایید بتن مصرفی در این پروژه با مقاومت ۲۵ مگاپاسکال است. برای تعیین عیار سیمان در بتن با مقاومت ۲۵ مگاپاسکال از فرمول زیر از فصل ۸ فهرست بها استفاده می گردد.
در صورتی که fc بتن ۲۵ مگاپاسکال باشد و از رابطه فوق استفاده نمایید، مقدار سیمان ۳۴۰ کیلوگرم در هر مکعب بدست می آید. از آنجا که در محاسبه مقدار سیمان بایستی ضریب پرت ۱٫۰۶ نیز لحاظ شود، در نتیجه ۳۴۰ کیلوگرم در ۱٫۰۶ ضرب نموده و عدد ۳۶۰٫۴ بدست می آید. در واقع با احتساب پرت، مقدار سیمان در هر مترمکعب بتن ۳۶۰٫۴ کیلوگرم است. در این مرحله کافیست ۱۰۰ مترمکعب حجم کل بتن ریزی را در ۳۶۰٫۴ ضرب نمایید که معادل ۳۶ هزار و ۴۰ کیلوگرم سیمان است و با تقسیم عدد بدست آمده بر ۱۰۰۰، مقدار سیمان بر حسب تن بدست می آید که معادل ۳۶٫۴۰ تن سیمان می باشد.
در این مرحله کافیست فاصله حمل را داشته باشیم. فرض می کنیم فاصله حمل سیمان از محل کارخانه تا کارگاه، ۲۵۰ کیلومتر است.
در ادامه نمونه از فایل اکسل مربوط به محاسبه حمل فصل ۲۸ فهرست بها را مشاهده می کنید.
منظور از ضرایب K1 الی K4، ضرایبی است که براساس فهرست بها بدست آمده، برای مثال ضریب K2 که با مقدار ۱٫۰۶ در نظر گرفته شده است، همان ضریب پرت سیمان است و ضریب K1 برای ردیف ۱۸۰۳۰۸ که با مقدار ۲۸۵ ذکر گردیده است، به شرح زیر بدست آمده است.
براساس بند ۱-۲-۶ الزامات گروه فصل ۲۸، مقدار سیمان برای تهیه ملات اندودهای سیمانی براساس عیار سیمان در ملات به اضافه 6 درصد بابت اتلاف سیمان، با توجه به ضخامت اندودها محاسبه میشود.
برای این که عیار سیمان در ملات ماسه و سیمان ۱:۴ را بدست آورید باید به جدول ۱-۱ کلیات فهرست بها رجوع نمایید.
همانطور که مشاهده می کنید، مقدار سیمان در ملات ماسه و سیمان ۱:۴ برابر با ۲۸۵ کیلوگرم است.
پس از آن که مقادیر مختلف مصالح بدست آمد براساس فاصله حمل و ردیف های مرتبط از فصل ۲۸، صورت وضعیت فصل ۲۸ همانند نمونه زیر قابل تهیه است.
برای تسلط بر تهیه صورت وضعیت های مربوط به حمل و نقل مصالح، پیشنهاد می کنیم این ویدیو از دوره جامع مترور حرفه ای که توسط مهندس کرایلو تدریس گردیده است را مشاهده نمایید.
برای دانلود فایل اکسل نمونه فاصله حمل، کلیک کنید.
نظر خود را بنویسید:
دیدگاه های کاربران
