توابع پرکاربرد اکسل در دفتر فنی ( توابع مهم و کاربردی )
نرم افزارها برای راحتی کار انسان و افزایش سرعت در پیشبرد امور ساخته شده اند. یکی از مهمترین نرم افزارهایی که در دفتر فنی مورد استفاده قرار میگیرد، نرم افزار Excel ( اکسل ) است. فرقی نمیکند در حال تنظیم صورتجلسه کارکرد باشید و یا صورت وضعیت، حتی در محاسبه پرت میلگرد هم این نرم افزار به کمک شما میآید.
بسیاری از افراد هنوز هم روش های دستی و آهسته را ترجیح میدهند. اما افراد متخصص خوب میدانند که در عصر تکنولوژی، سرعت داشتن در کار، یکی از مولفههای قدرت و برتری نسبت به سایرین است.
هدف از این مقاله، آموزش اکسل مقدماتی نیست و فرض بر آن است که شما با مبانی و فرمول نویسی در اکسل آشنا هستید. در این مقاله قصد داریم ۳ تابع پرکاربرد اکسل که در زمینه دفترفنی حتما به کار شما خواهند آمد را آموزش دهیم. پس با ما در سایت مهندسی همیار مترور همراه باشید.
1. تابع Lookup
فرض کنید در حال تنظیم صورتوضعیت با استفاده از فهرست بها هستید. آیا شماره ردیف ها، شرح، واحد و بهای آن ها را بصورت دستی کپی و یا حتی بدتر از آن، بصورت دستی تایپ میکنید؟ اگر صورت وضعیت شما شامل ده ها و صدها ردیف باشد، آیا تایپ و یا کپی کردن ردیف ها منطقی به نظر میرسد؟
نگران نباشید، تابع Lookup همان چیزی است که به آن نیاز دارید. با استفاده از این تابع، پس از نوشتن شماره هر ردیف از فهرست بها به صورت خودکار شرح، واحد و بهای واحد آن در اکسل برای شما ظاهر میشود.(پیشنهاد مطالعه: دوره جامع امور قراردادها!)
قدم ۱) در یکی از شیت های اکسل، کل ردیف های فهرست بها را کپی کنید. برای این کار از فایل های اکسل فهرست بها می توانید استفاده کنید.
«شیت مربوط به اکسل فهرست بها»
قدم۲) در شیت صورت وضعیت نویسی اکسل، وقتی در یکی از سلول های اکسل, بارت ” lookup= “ را تایپ کنید، آرگومان های زیر در جلوی آن ظاهر میشود:
تابع Lookup
بخش اول تابع مربوط به lookup_value می باشد، در این بخش، سلولی از شیت صورتوضعیت که میخواهید شماره ردیف فهرست بها را در آن وارد کنید، انتخاب کنید.
برای مثال در محلی که فلش قرمز رنگ پیش بینی شده است، ردیف فهرست بها نوشته می شود، در نتیجه سلول مربوط را انتخاب می کنیم.
بخش دوم تابع مربوط به lookup_vector می باشد، برای تکمیل این بخش، به شیت فهرست بها بروید و کل ستون مربوط به شماره ردیف ها را از ابتدا تا انتها انتخاب نمایید.
بخش سوم تابع مربوط به result_vector می باشد، برای تکمیل این بخش، به شیت فهرست بها بروید و کل ستون مربوط به شرح ردیف ها را از ابتدا تا انتها انتخاب نمایید.
پس از انجام مراحل فوق، شرح ردیف فهرست بها به صورت خودکار در اکسل نمایش داده می شود. در این مرحله اگر شماره ردیف را تغییر دهید، شرح مربوط به همان ردیف مجدد به صورت خودکار نمایش داده می شود.
برای نمایش خودکار واحد ردیف و یا بهای واحد هر ردیف نیز، می توانید به ترتیب مراحل بالا عمل نموده با این تفاوت که صرفا در بخش result_vector، در شیت فهرست بها، ستون های واحد و یا بهای واحد را انتخاب نمایید.
به تصویر فوق دقت نمایید، با انجام مراحل فوق، صرفا با نوشتن ردیف ۰۳۰۵۰۱، اطلاعات مربوط به شرح ردیف و بهای واحد به صورت خودکار، در اکسل نمایش داده می شود.
2. تابع Product
وقتی در حال کار در شیت ریزمتره هستید، با سلول های مختلفی سر و کار دارید که قرار است به یک مقدار منتهی شوند. مثل : طول، عرض، ارتفاع، وزن، بهای واحد و یا سایر موارد .(پیشنهاد مطالعه: دوره جامع مترور حرفه ای)
از آنجایی که این موارد تنها میتوانند در هم ضرب شوند (و نه هیچ عمل دیگری) آیا با انتخاب تک تک سلول ها و انجام دادن عمل ضرب به نتیجه نهایی دست پیدا میکنید؟
اگر برای یک ردیف مجبور شوید چندین بار دکمه * را برای عمل ضرب فشار دهید و با کلیک های موس سلول ها را تک تک انتخاب کنید، برای 50 ردیف، چقدر از زمانتان صرف این کار میشود؟
با استفاده از تابع product تنها با انتخاب سلول ها، آن هارا در هم ضرب میکند. برای این کار، کافی است عبارت ” product= “ را در محل سلول نتیجه، تایپ کنید و سپس با موس تمام سلول هایی که باید در هم ضرب شوند را انتخاب کنید. مثال روش استفاده از این تابع، در تصویر زیر در سلول حجم کل، نمایش داده شده است.
3. تابع IF
احتمالا همهی شما دوستان با این تابع آشنایی دارید و در اینجا هم قرار نیست آن را معرفی کنیم ولی در این مقاله میخواهیم یکی از کاربردهای تابع IF برای محاسبه ردیف های حمل از فهرست بها آموزش دهیم.
میدانیم که در فهرست بها، حمل و نقل در مسافت های مختلف، قیمت های مختلفی را شامل میشود.
در فصل سوم فهرست بهای واحد رشتهی ابنیه، ردیف های 030701 تا 030705 به حمل مواد حاصل از عملیات خاکی یا خاک های توده شده پرداخته شده است. هرکدام از این ردیف ها، مسافت و بهای واحد مخصوص به خود را دارند. به طوریکه محاسبه مقدار هرکدام از این ردیف ها باید با توجه به ردیف قبلی انجام شود.(پیشنهاد مطالعه: دوره ی جامع حق الزحمه نظارت یکپارچه)
برای مثال اگر مسافت حمل مواد حاصل از عملیات خاکی ۱۰ کیلومتر باشد. به ترتیب زیر عمل می شود؛
- حمل تا فاصله ۱۰۰ متر از ردیف ۰۳۰۷۰۱
- حمل مازاد بر ۱۰۰ متر تا فاصله ۵۰۰ متری (۴۰۰ متر) از ردیف ۰۳۰۷۰۲ که بایستی فاصله ۴۰۰ متر به ازای هر ۱۰۰ متر محاسبه شود. در اینجا ضریب ۴ بدست می آید.
- حمل مازاد بر ۵۰۰ متر تا ۱۰ کیلومتر (۹۵۰۰ متر معادل ۹.۵ کیلومتر) از ردیف ۰۳۰۷۰۳ که بایستی به ازای هر ۱ کیلومتر محاسبه شود. در اینجا ضریب ۹.۵ بدست می آید.
فرض کنید بخواهیم محاسبه مسافت ردیف های هریک از موارد فوق را به صورت دستی حساب کنیم:
- ردیف 030701: کل 100 متر را با ضریب 1 در نظر میگیریم.
ردیف 030702 : باتوجه به نحوه متره براساس شرح ردیف، ضریب ۴ به حجم خاک اعمال می شود.
4 = (100/(500-100))
ردیف 030703: با توجه به نحوه متره براساس شرح ردیف، ضریب ۹.۵ به حجم خاک اعمال می شود.
9.5= (1000/(10000-500))
اما یک سوال مهم، اگر ما تعداد ردیف های حمل زیادی داشته باشیم که هرکدام هم مسافت مختلفی داشته باشند، آیا واقعا باید برای هرکدام، این مقدار زمان صرف کنیم؟
خبر خوب اینجاست که با فرمول نویسی به کمک تابع if و تنها با وارد کردن مسافت، اکسل تمام ضرایب بالا را به ما نمایش خواهد داد. در واقع شما صرفا، فاصله حمل کلی را وارد می نمایید و اکسل ضرایب مربوط به هر ردیف را محاسبه می نماید.
تصاویر زیر، مثالهایی از فواصل حمل مختلف است. کافی است مطابق با تصاویر، برای هریک از ردیف ها، فرمول مختص به آن را که در تصاویر نشان داده شده است را وارد کنید:
محاسبه ردیف ۰۳۰۷۰۱ مطابق با تصویر زیر؛
فرمول تابع IF برای محاسبه ردیف ردیف 030702، مطابق با تصویر زیر؛
فرمول تابع IF برای محاسبه ردیف ردیف 030703 مطابق با تصویر زیر؛
فرمول تابع IF برای محاسبه ردیف ردیف ۰۳۰۷۰۴ مطابق با تصویر زیر؛
فرمول تابع IF برای محاسبه ردیف ردیف ۰۳۰۷۰۵ مطابق با تصویر زیر؛
دقت نمایید، فرمول نهایی برای تمام ردیف های فصل ۳ در نظر گرفته شده است، کافی است شما فرمول های فوق را در شیت اکسل ایجاد نمایید تا محاسبه به صورت خودکار توسط اکسل انجام شود و ضریب هر ردیف بدست آید.
البته یک آموزش رایگان نیز برای موارد فوق با تدریس مهندس کرایلو برگرفته از دوره جامع نرم افزارهای متره و برآورد، در نظر گرفته ایم. برای یادگیری، ویدیو زیر را مشاهده نمایید.
به عنوان کارشناس دفترفنی، برای تهیه برآورد هزینه اجرای کار پروژه، تهیه اسناد مالی مناقصه توسط کارفرما، تهیه آنالیزبها و پیشنهاد قیمت توسط پیمانکار، تهیه صورت وضعیت های کارکرد و تعدیل و همچنین انجام امور روزمره دفترفنی در کارگاه لازم است که به نرم افزارهای اکسل – تدکار – تکسا – تدبیر مسلط باشید.
موسسه ی همیار مترور با ارائه ی «دوره جامع نرم افزارهای متره و برآورد» در تلاش است که سطح کیفی شما را به عنوان یک کارشناس دفتر فنی افزایش بدهد.
منابع
- دوره جامع آموزش نرم افزارهای متره و برآورد (تدکار، تکسا، تدبیر و اکسل)
- تجربه شخصی مولف