آموزش صورت وضعیت نویسی | صورت وضعیت نویسی کاملا پیشرفته با فهرست بها

دسترسی راحت به مطلب پنهان

1 1 صورت وضعیت چیست؟
- 1.1 1.1 تعاریف انواع صورت ‌وضعیت
2 2 صورت وضعیت ها از منظر زمان ارائه
3 3 تفاوت در امضای صورت وضعیت ها
4 4 مراحل رسیدگی به صورت وضعیت قطعی:
5 5 فرم های صورت وضعیت نویسی
6 6 انواع ضرایب مورداستفاده در صورت‌وضعیت
7 7 نحوه اعمال ضرایب در برآورد هزینه اجرای کار و صورت وضعیت ها

1 صورت وضعیت چیست؟

صورت وضعیت در پروژه های عمرانی سندی برای پرداخت کارکردهای پیمانکاران در مدت پیمان می‌باشد، اصولا صورت وضعیت ها به سه دسته صورت وضعیت کارکرد، صورت وضعیت تعدیل آحاد بها و صورت وضعیت مابه‌التفاوت مصالح تقسیم می‌شوند که در ادامه به تفصیل در ارتباط با هرکدام توضیحات کاملی ارائه خواهد شد.

همیار مترور در این “ویدیو مقاله” قصد دارد درمورد اصول جامع تهیه و تنظیم صورت وضعیت های کارکرد از منظر پیمانکار که ابتدایی ترین مرحله آن شناخت فرم های صورت وضعیت نویسی، بخشنامه های صورت وضعیت نویسی، ضرایب صورت وضعیت نویسی، نکات و ترفندهای صورت وضعیت نویسی می باشد، و از منظر مهندسان ناظر و مشاور به عنوان ارکان رسیدگی کننده به صورت وضعیت ها و نهایتا از منظر کارفرما به عنوان شخصیت حقوقی که وظیفه ابلاغ صورت وضعیت ها را برعهده دارد، بپردازد.

پس با آموزش جامع صورت وضعیت نویسی با ما همراه باشید، چون این مطالب برای اولین بار در گوگل منتشر میشود.

با مطالعه این مقاله (آموزش صورت وضعیت نویسی) ، چه مهارت هایی را آموزش می بینم!

شناخت انواع صورت وضعیت
شناخت کامل جزئیات فرم های صورت وضعیت نویسی
تکنیک نقل از صورت جلسه در متره و برآورد
دستورکار چیست؟
انواع ضرایب مورد استفاده در صورت وضعیت
آنالیز هزینه های بالاسری در طرح های عمرانی و غیرعمرانی
هزینه بیمه در آنالیز ضریب بالاسری
چند پرسش بسیار مهم در خصوص تجهیز و برچیدن کارگاه
نحوه اعمال ضرایب در برآورد هزینه اجرای کار
نحوه اعمال ضرایب در صورت وضعیت های موقت کارکرد
تجمعی بودن صورت وضعیت ها به چه معناست؟
چگونگی پرداخت ردیف های تجهیز و برچیدن کارگاه در صورت وضعیت (با ذکر مثال)

1.1 تعاریف انواع صورت ‌وضعیت

در یک دسته بندی کلی صورت وضعیت ها به سه نوع زیر تقسیم بندی می شوند:

الف- صورت وضعیت کارکرد

ب- صورت وضعیت تعدیل

ج- صورت وضعیت مابه التفاوت مصالح

در معنای عام کلمه صورت‌وضعیت سندی است که تعیین مینماید، کارکردهای پیمانکار در پروژه به چه صورت میباشد و براساس کارکرد های پیمانکار، مقدار مطالبات قابل پرداخت به پیمانکار مشخص میگردد.

در نگاهی ساده تر می توان کاربرد صورت وضعیت ها را به شرح ذیل توضیح داد؛

پس از برگزاری مناقصه و تعیین برنده مناقصه، برنده مناقصه که پیمانکار پروژه تلقی می شود، شروع به تحویل کارگاه و انجام عملیات های مختلف در پروژه می کند؛ فرضا می کنیم که عملیات هایی همچون خاکبرداری، پایدارسازی گود، قالب بندی بتن مگر، بتن ریزی بتن مگر، آرماتور بندی فونداسیون و ….، مجموعه فعالیت هایی می باشد که پیمانکار طی یک ماه در پروژه انجام داده است، در آخر هر ماه، پیمانکار، وضعیت کارهای انجام شده از شروع کار تا آن تاریخ را که طبق نقشه های جهت اجرا، دستورکارها و صورت مجلس هاست، اندازه گیری می نماید، مقدار مصالح و تجهیزات پای کار را تعیین می کند، سپس مبلغ صورت وضعیت مربوط را محاسبه و تسلیم مهندس ناظر مینماید.

مهندس ناظر نماینده مهندس مشاور در کارگاه می باشد که به آن ناظر مقیم نیز گفته می شود.

مهندس مشاور صورت وضعیت پیمانکار را از نظر تطبیق با اسناد و مدارک پیمان (نقشه ها، دستورکارها و صورت مجلس ها) کنترل کرده و در صورتی که نیاز به اصلاح باشد، با تعیین دلیل به پیمانکار اطلاع رسانی می کند.

مهندس مشاور، صورت وضعیت دریافتی از مهندس ناظر را طی مدت حداکثر 10 روز از تاریخ دریافت از سوی مهندس ناظر، برای کارفرما ارسال کرده و کارفرما نیز پس از رسیدگی به صورت وضعیت، صورت وضعیت مربوط را ابلاغ می نماید.

پس از ابلاغ صورت وضعیت از سمت کارفرما، مطالبات تایید شده پیمانکار طی همان صورت وضعیت، پرداخت میشود.

در ویدیو زیر می توانید، تعاریف مربوط به انواع صورت وضعیت را مشاهده نمایید.

2 صورت وضعیت ها از منظر زمان ارائه

صورت‌وضعیت‌ها براساس شرایط عمومی پیمان (نشریه 4311) به 3 دسته ذیل تقسیم بندی میشوند.

1-صورت‌وضعیت موقت

2-صورت‌وضعیت ماقبل قطعی (آخرین صورت وضعیت موقت)

3-صورت‌وضعیت قطعی

در ادامه به طور مفصل به توضیح هرکدام می پردازیم.

2.1 صورت وضعیت موقت

به استناد ماده 37 شرایط عمومی پیمان (نشریه 4311) مقادیر درج در صورت وضعیت های موقت و پرداخت هایی که از بابت آن ها بعمل میآید جنبه موقت و علی الحساب دارد، به واسطه این موضوع از آن ها با نام صورت وضعیت موقت یاد میشود.

پیمانکاران به طور معمول و عرف در پایان هر ماه (30 روز)، مقادیر کارکرد خود را متره کرده و براساس آن، صورت وضعیت موقت مربوط به آن ماه را تهیه و تنظیم مینماید.

پرسش:
آیا می توان دوره تسلیم صورت وضعیت که براساس شرایط عمومی پیمان (نشریه 4311) یک ماهه فرض گردیده است، هر 2 ماه یکبار، یا هر 3 ماه یکبار در نظر گرفته شده و از سمت پیمانکار ارائه شود؟

ماهیت ماده 37 شرایط عمومی پیمان (نشریه 4311) در خصوص صورت وضعیت ها که عنوان می نماید در پایان هر ماه….. یک توصیه میباشد و در صورتی که پیمانکار نیاز به نقدینگی نداشته باشد، می تواند هر 2 ماه یکبار نیز صورت وضعیت ارائه دهد، اما مهمترین مسئله این است که تا زمانی که صورت وضعیتی ارائه ننماید، پرداختی از سمت کارفرما انجام نخواهد شد.

2.2 صورت وضعیت ماقبل قطعی

صورت وضعیت ماقبل قطعی، تفاوتی با صورت وضعیت های موقت دیگر ندارد و به نوعی یک صورت وضعیت موقت محسوب میشود، اما با این تفاوت که همانطور که از نام این صورت وضعیت پیداست، صورت وضعیت ماقبل قطعی، آخرین صورت وضعیت موقت قبل ازا ارائه صورت وضعیت قطعی است، بدین خاطر علاوه بر صورت وضعیت ماقبل قطعی، آخرین صورت وضعیت موقت نیز به آن، گفته میشود.

البته یکی دیگر از تفاوت های صورت وضعیت ماقبل قطعی با صورت وضعیت های موقت این است که در صورت وضعیت ماقبل قطعی، مصالح پای کار نباید لحاظ شود.

صورت وضعیت ماقبل قطعی یک عنصر حیاتی برای پیمانکار است:

صورت وضعیت ماقبل قطعی، کاربردی اساسی برای پیمانکار در یک پیمان دارد.

با عنایت به تبصره 1 ماده 34 نشریه 4311 – تضمین انجام تعهدات

حداکثر تا 1 ماه پس از تحویل موقت، آخرین صورت وضعیت موقت طبق ماده 37 شرایط عمومی پیمان (نشریه 4311)، بدون منظور داشتن مصالح پای کار تنظیم می شود. هرگاه براساس این صورت وضعیت، پیمانکار بدهکار نباشد یا جمع بدهی او از نصف کسور تضمین حسن انجام کار کمتر باشد، ضمانت نامه انجام تعهدات بی درنگ آزاد می شود.

نتیجتا یکی از کاربردهای صورت وضعیت ماقبل قطعی، آزاد کردن ضمانت نامه انجام تعهدات پیمانکار است.

2.2.1 ضمانت نامه انجام تعهدات؟؟؟؟؟؟

موقع امضای پیمان، پیمانکار برای اینکه تعهد نماید اصل کار را به نتیجه میرساند و پروژه را به بهرهبرداری رساند، ضمانت نامه ای معادل 5 درصد مبلغ اولیه پیمان (مبلغ پیشنهادی پیمانکار)، صادر شده از بانک مورد قبول کارفرما و طبق نمونه ای که ضمیمه اسناد مناقصه بوده است، تسلیم کارفرما کند، یا به صورت وجه نقد و یا از انواع اوراق بهادار به عنوان ضمانت نامه به کارفرما ارائه گردد.

پیشنهاد می کنیم ویدیو زیر در خصوص صورت وضعیت ماقبل قطعی را مشاهده نمایید.

2.3 صورت وضعیت قطعی

مطابق با ماده 40 شرایط عمومی پیمان (نشریه 4311)، پیمانکار باید حداکثر تا یک ماه از تاریخ تحویل موقت، صورت وضعیت قطعی کارهای انجام شده را براساس اسناد و مدارک پیمان، بدون منظور نمودن مصالح و تجهیزات پای کار تهیه کند و برای رسیدگی به مهندس مشاور تسلیم نماید، مهندس مشاور صورت وضعیت دریافتی را رسیدگی کرده، و ظرف مدت 3 ماه برای تصویب کارفرما ارسال مینماید.

کارفرما صورت وضعیت دریافتی را ظرف مدت 2 ماه از تاریخ وصول، رسیدگی می کند و طی ارسال یک نسخه از آن به پیمانکار، اعلام نظر مینماید.

در ویدیو زیر می توانید، در خصوص صورت وضعیت قطعی بیشتر بدانید.

3 تفاوت در امضای صورت وضعیت ها

در صورت وضعیت های موقت، از طرف پیمانکار، رئیس کارگاه صورت وضعیت ها را تسلیم مهندس ناظر مینماید،

اما در خصوص صورت وضعیت قطعی، تنها صاحبان امضا مجاز به تسلیم صورت وضعیت نامبرده به مهندس مشاور میباشند.

سوال:

در صورتی که پیمانکار از تهیه و تنظیم صورت وضعیت قطعی خودداری نمایند، تکلیف چیست؟

اگر پیمانکار در مدت مقرر براساس ماده 40 شرایط عمومی پیمان (نشریه 4311) اقدام به تهیه و تنظیم صورت وضعیت قطعی نکند، مهندس مشاور با هزینه پیمانکار، اقدام به تهیه آن کرده و پس از امضای پیمانکار برای تصویب کارفرما ارسال می دارد.

در صورتیکه پیمانکار از امضای صورت وضعیت خودداری کند، مهندس مشاور بدون امضای پیمانکار، صورت وضعیت را برای کارفرما میفرستد.

4 مراحل رسیدگی به صورت وضعیت قطعی:

5 فرم های صورت وضعیت نویسی

یک صورت وضعیت به طور معمول از ارکان زیر تشکیل میشود:

5.1 روکش صورت وضعیت

اولین صفحه هر صورت وضعیت، روکش صورت وضعیت نام دارد، در روکش صورت وضعیت اطلاعات کلی پروژه و آن صورت وضعیت شامل مواردی که در تصویر زیر مشاهده میکنید درج میشود.

5.2 برگه ریزمتره

مهندس مترور در فرم ریز متره، فعالیت های انجام شده را ریز به ریز و با احتساب تمام جزئیات متره می نماید. فرضا اگر بتن ریزی سازه بتنی که شامل بتن ریزی فونداسیون، بتن ریزی شمع، بتن ریزی ستون و بتن ریزی تیرها باشد، بایستی تمام جزئیات بتن مصرفی در تمام اجزای متشکله شامل فونداسیون، شمع، ستون ها و تیرها را جز به جز (یک به یک -المان به المان) متره کرده و در جدول ریز متره مطابق با تصویر شماره 3 درج نماییم.

5.3 تکنیک نقل از صورت جلسه در متره و برآورد

در مدت پیمان عملیات های اجرایی در صورت لزوم در حین اجرای کار، صورت مجلس میشوند، این صورت مجلس ها را اصطلاحا صورت مجلس کارکرد مینامیم.

در صورت مجلس کارکرد علاوه بر تعیین وضع موجود و متره عملیات اجرایی، مقادیر استحصال شده از متره را مطابق با نقشه های اجرایی، مشخصات فنی و دستور کارها پیوست به اسناد صورت مجلس نموده و با اینکار در زمان تهیه صورت وضعیت ها، به جای دوباره کاری در جهت تهیه فرم های ریز متره که می بایست عملیات های اجرایی به ترتیب و جز به جز در آن متره گردند، مقادیر مربوط به متره پیوست شده به صورت مجلس کارکرد را، صرفا در فرم های صورت وضعیت نویسی نقل می نماییم.

در خصوص آموزش اصول جامع صورت جلسه نویسی در متره و برآورد میتوانید مقاله زیر استفاده نمایید.

5.4 برگه خلاصه متره

برگه خلاصه متره رکن بعدی هر صورت وضعیتی می باشد، خلاصه متره در واقع خلاصه ای از مقادیر ریز متره است، بدین صورت که همان بتن مصرفی را که جز به جز متره کرده ایم، به یک مقدار واحد (فرضا ۱۰۰۰ مترمکعب بتن) می رسیم، این ۱۰۰۰ مترمکعب را در فرم خلاصه متره، بدون نوشتن جزئیات کامل و صرفا به صورت خلاصه مطابق با تصویر شماره 3 درج می نماییم.

5.5 صورت مالی (ریزمالی)

پس از تهیه ریز متره و خلاصه متره و رسیدن به مقادیر کارکردهای هر فعالیت، بایستی بهای واحد مربوط به هر فعالیت را به آن نسبت دهیم.
بدین منظور مقادیر خلاصه متره را در بهای واحد ردیف های فهرست بها مطابق با تصویر شماره 5 ضرب می نماییم.

نکته؛

در صورت استفاده از فعالیت های اجرایی مختلف که هر کدام در فهرست بها، ردیف های مجزای مربوط به خود را دارد، بایستی مقادیر کارکرد هر فعالیت را در ردیف مربوط به آن فعالیت از فهرست بها ضرب نماییم.
در تصویر شماره ۳ همانطور که مشخص گردیده است، جهت اجرای بتن مگر “ردیف تهیه و اجرای و بتن با ۱۵۰ کیلوگرم سیمان در مترمکعب بتن” رااز فهرست بها انتخاب کرده و برای بتن ریزی فونداسیون، ستون و تیرها که بتن مصرفی از نوع C25 می باشد، ردیف مربوط به تهیه و اجرای بتن با مقاومت مشخصه ۲۵ مگاپاسکال را انتخاب می نماییم.

5.6 خلاصه مالی

در فرم ریز مالی، ردیف های هر فصل از فهرست بها مطابق با فصل مربوط به تفکیک ردیف های مصرفی درج می گردد،
همانطور که در تصویر شماره 4 مشاهده می نمایید، به واسطه استفاده از بتن مگر و بتن سازه ای، ردیف های ۰۸۰۱۰۲ برای بتن مگر و ردیف ۰۸۰۱۰۶ برای بتن سازه ای، پیش بینی گردیده است.
همچنین در صورتی که متره مربوط برای عملیات خاکی پیش بینی شده است، بایستی ردیف های فصل دوم پیش تر از ردیف های فصل هشتم ابتدا به ساکن درج گردد و سپس ردیف های فصل هشتم پیش بینی شود. (به جهت رعایت تقدم و تاخر در متره)

با این توضیحات در فرم خلاصه مالی جمع ریالی ردیف های مربوط به هر فصل در جدول ریز مالی (۱ یا چند ردیف که مبلغ کارکرد فصل مربوط را مشخص می نماید) را به طور خلاصه مطابق با تصویر شماره 6 پیش بینی می نماییم

5.7 مالی کل

برگه مالی کل خلاصه ای از کارکردهای هر فهرست بها و مبلغ کارکرد مربوط به تجهیز و برچیدن کارگاه در پروژه می باشد.

برای مثال در پروژه ای که شامل فهرست بهای رشته ابنیه، فهرست بهای رشته تاسیسات برقی و تاسیسات مکانیکی می باشد.
ابتدا مبلغ فصول مختلف مندرج در جدول خلاصه مالی برای یک رشته فهرست بها را باهم جمع نموده و در جدول مالی کل درج می نماییم.

نکته:

جداول ریز متره، خلاصه متره، ریز مالی و خلاصه مالی را به تفکیک برای هر رشته فهرست بها تهیه می گردد، سپس در جدول مالی کل، مبلغ کارکرد مربوط به هر رشته فهرست بها را در نظر گرفته می شود.
همچنین حسب مورد، مبلغ مربوط به تجهیز و برچیدن کارگاه مطابق با پیشرفت آن در پروژه ابتدا در برگه ریزمالی پیش بینی و سپس در این جدول (جدول برگه مالی کل) اضافه می شود.

سوال:

آیا هرآنچه توسط پیمانکار صورت وضعیت شود، مورد قبول مهندس مشاور کارفرما قرار میگیرد؟

اصطلاح قرمز کردن صورت وضعیت ها، یکی از رایج ترین اصطلاحات در پروژه های اجرایی میباشد.

پس از تهیه و تنظیم صورت وضعیت توسط پیمانکار، ممکن است مقادیر آن به هر دلیلی به اشتباه درج شده باشد و یا ردیف های مربوط به عملیات های اجرایی به اشتباه انتخاب گردیده باشد، بدین منظور مهندس ناظر و مهندس مشاور پس از رسیدگی به صورت وضعیت ها، اشتباهات مربوط را اصطلاحا قرمز میکنند و مقادیر صحیح را درج مینمایند.

به تصویر شماره 8 دقت نمایید.

همانطور که در این صورتمجلس کارکرد مشخص است، مقادیر مندرج توسط پیمانکار خط خورده و اصطلاحا قرمز شده است.

پرسش:

آیا پیمانکار صرفا براساس نقشه های اجرایی، صورت وضعیت ها را تهیه و تنظیم مینماید؟

همانطور که در فراز ابتدایی ماده 37 شرایط عمومی پیمان (نشریه 4311) آمده است، پیمانکار در پایان هر ماه براساس نقشه های اجرایی، دستور کارها و صورت جلسه ها، اقدام به تهیه صورت وضعیت مینماید، در نتیجه علاوه بر نقشه های اجرایی، از مدارک تکمیلی با عنوان دستورکار و صورت جلسه هم میتوان استفاده کرد.

در خصوص صورت جلسه ها به تفصیل در مقاله آموزش اصول صورت جلسه نویسی که در بالا لینکش برای شما قرار داده شد توضیحات کاملی ارائه گردیده است، اما در خصوص دستورکار در ادامه مفصل توضیح خواهیم داد.

5.8 دستورکار

دستوراتی که در جهت و یا در خلاف نقشه های جهت اجرا به لحاظ اصلاح مشخصات و یا نقشه ها و یا تطبیق اجرا با نشریات، استانداردها، دستورالعمل های فنی موسسات و سازمان های معتبر و یا کاهش هزینه ها و یا تغییرات به لحاظ تامین نظر کارفرما و … به پیمانکار ابلاغ می گردد، دستورکار گفته می شود.

ممکن است در حین پروژه تغییراتی در پروژه حادث شود، این تغییرات توسط مهندس مشاور به پیمانکار ابلاغ می شود، پیمانکار ملزم به اجرای این تغییرات در چارچوب موضوع پیمان میباشد، نتیجتا پس از ابلاغ دستورکارها به عنوان مدارک تکمیلی میتوان در جهت تهیه صورت وضعیت از آن ها استفاده کرد.

6 انواع ضرایب مورداستفاده در صورت‌وضعیت

یکی از مهم ترین ارکان صورت وضعیت نویسی اعمال ضرایب به صورت وضعیت ها می‌باشد.

ضرایب قابل اعمال به صورت وضعیت در واقع اعدادی هستند که به منظور جبران هزینه های ویژه، طبق ضوابط و دستورالعمل های مربوطه به برآورد اعمال می‌شود، مانند ضریب بالاسری، ضریب طبقات، ضریب طبقات …به دلیل اهمیت بسیار زیاد، ضرایب قابل اعمال به صورت وضعیت، تصمیم گرفتیم مجموعه فیلم هایی با عنوان، سریال ضرایب صورت وضعیت نویسی را برای شما تدارک ببینیم که در آن به تشریح اهم ضرایب صورت وضعیت نویسی به طور کامل پرداخته ایم.

6.1 ضریب پیشنهادی پیمان (ضریب پیشنهادی کل و ضریب پیشنهادی جز)

در قسمت اول از سریال ضرایب صورت وضعیت نویسی به چگونگی واگذاری پروزه در مناقصات، مفهوم برآورد هزینه اجرای کار، قیمت پیشنهادی پیمانکار، ضریب پیشنهادی پیمان شامل ضریب پیشنهادی کل و ضریب پیشنهادی جز می‌پردازیم.

ضریب پیشنهادی کل از حاصل تقسیم مبلغ پیشنهادی پیمانکار بر مبلغ برآورد هزینه اجرای کار که توسط واحد تهیه کننده برآورد محاسبه شده است بدست میآید.

در صورتی که ضریب حاصل شده از فرمول فوق، بیش از 1 باشد در واقع پیمانکار اضافه پیشنهادی داده که به آن ضریب پلوس گفته میشود.

در صورتی که ضریب حاصل شده از فرمول فوق، کمتر از 1 باشد در واقع پیمانکار تخفیف داده و به آن ضریب مینوس گویند.

و در صورت برابر بودن قیمت پیشنهادی پیمانکار و برآورد هزینه اجرای کار، ضریب مربوط برابر عدد 1 می شود که به اصطلاح مبلغ پیشنهادی پیمانکار نت (Net) می باشد.

سریال ضرایب صورت وضعیت نویسی رو دیده بودید!!!!!

6.2 ضریب پیشنهادی جز و اعمال در صورت وضعیت ها

همانطور که مهندس کرایلو در ویدیو بالا اشاره داشتند، ارائه یک ضریب پیشنهادی کلی برای یک پروژه با عملیات های مختلف، کار دقیقی نمیباشد، بدین خاطر سازمان برنامه و بودجه در سال 1387، بخشنامه شماره 76574 با عنوان “دستورالعمل نحوه ارائه پیشنهاد قیمت از سوی پیمانکاران به تفکیک فصل های فهرست بها” را ابلاغ نمود که طی این بخشنامه که مربوط به تهیه و تنظیم صورت وضعیت های کارکرد می باشد، به جای استفاده از یک ضریب پیشنهادی کلی برای تمام پروژه، برای هر فصل از فهرست بها، یک ضریب متناسب با مشخصات همان فصل بدست میآید و پرداخت کارکردهای مربوط به هر فصل، متناسب با ضریب پیشنهادی پیمانکار در آن فصل انجام میشود، که به این ضرایب، ضرایب جز برای فصل یا ضریب فصلی و یا ضریب جز فصلی گفته می شود.

ضریب پیشنهادی جز در واقع از تقسیم مبلغ پیشنهادی پیمانکار برای هر فصل (ستون شماره 5 جدول) ، به مبلغ برآورد شده توسط دستگاه اجرایی برای همان فصل (ستون شماره 4 جدول) حاصل شده که در ستون 6 جدول برای هر فصل در قید میشود.

برای محاسبه ضریب پیشنهادی جز به جهت اعمال در صورت وضعیت، می توانید از ویدیو زیر استفاده نمایید.

6.3 ضریب طبقات در صورت وضعیت نویسی

یکی دیگر ضرایب قابل اعمال به صورت وضعیت، ضریب طبقات می‌باشد، قیمت های مندرج در فهرست بهای برای انجام کار در طبقه همکف و طبقه زیر همکف پیش‌بینی شده است، بنابراین چنانچه عملیات های اجرایی در طبقات بالاتر از طبقه همکف و طبقات پایین تر از طبقه زیر همکف اجرا گردند، بابت هزینه حمل مصالح به طبقات یاد شده، افت مصالح ناشی از حمل آن به طبقات و سختی اجرای کار، ضریب طبقات در برآورد هزینه اجرای کار عملیات منظور می‌شود.

ضریب طبقات (p) از رابطه که زیر به دست می آید، ضریبی است که به طور جداگانه برای هر ساختمان (به استثنای اقلام کار مربوط به محوطه سازی) محاسبه و به تمام اقلام کار ساختمان مربوط، اعمال می شود.

تبصره ۲ ) منظور از کارهای محوطه سازی ، عبارت است از تمام عملیات ساختمانی مکانیکی یا تاسیسات که و برقی که در خارج از ساختمان انجام شود.

تبصره ۳ ) ضریب طبقات که به طور جداگانه برای هر یک از ساختمان های مشمول می تعیین شود، به تمام اقلام کار همان ساختمان به استثنای مصالح پای می کار، تعلق گیرد و از اولین صورت وضعیت منظور می شود.

تبصره ۴ ) ضریب طبقات با چهار رقم اعشار در محاسبات در نظر گرفته می شود، چنانچه رقم پنجم بعد از ممیز کمتر از ۵ باشد، حذف و اگر ۵ و یا بیشتر باشد، یک واحد به رقم چهارم بعد از ممیز اضافه می شود.

برای درک کامل از ضریب طبقات پیشنهاد میشود ویدئو زیر را مشاهده نمایید.

6.3.1 نحوه اعمال ضریب طبقات به صورت وضعیت

مطابق با پیوست 2 فهرست بهای ابنیه رشته ابنیه سال 99، فرمول ضریب طبقات به شرح ذیل است:

مثال:

ضریب طبقات برای ساختمانی با مشخصات زیر، که دارای سه طبقه پایین تر از طبقه همکف و یازده طبقه بالاتر

از طبقه همکف است، به شرح زیر محاسبه می شود.

سطح زیربنای سه طبقه پایین تر از طبقه زیر همکف، هر طبقه 400 مترمربع، جمعا 1200 مترمربع

سطح زیربنای طبقه زیر همکف (B₀) = 400 مترمربع

سطح زیربنای طبقه همکف (F₀) = 600 مترمربع

سطح زیربنای اولین تا دهمین طبقه بالاتر از طبقه همکف، هر طبقه 500 مترمربع، جمعا 5000 مترمربع

سطح زیربنای طبقه یازدهم = 400 مترمربع

سطح کل زیربنا (S) = 1200+ 400+ 600+ 5000+ 400، جمعا 7600 مترمربع

تبصره ۴ ) ضریب طبقات با چهار رقم اعشار در محاسبات در نظر گرفته می شود، چنانچه رقم پنجم بعد از ممیز کمتر از ۵ باشد، حذف و اگر ۵ و یا بیشتر باشد، یک واحد به رقم چهارم بعد از ممیز اضافه می شود

نکته خیلی مهم

در صورتی که در حین انجام کار کارفرما تصمیم بگیرد که بجای ساختمان 10 طبقه که در زمان برآورد هزینه اجرای کار، پیش بینی کرده و متناسب با آن ضریب طبقات را در برآورد هزینه اجرای کار لحاظ کرده است، ساختمانی را 15 طبقه بسازد، تکلیف ضریب طبقات چیست؟

پاسخ این سوال را میتوانید در ویدئو زیر مشاهده نمایید.

6.4 ضریب ارتفاع در صورت وضعیت نویسی

ابتدا به ساکن باید گفته شود که امروز دیگر ضریب ارتفاع کاربردی ندارد، چراکه از زمان ابلاغ فهرست بهای واحد پایه سال 1388، ضریب ارتفاع از فهرست بها حذف گردید. اما ذکر توضیحاتی در خصوص ضریب ارتفاع خالی از لطف نیست.

تا فهرست بهای واحد پایه سال 1388، قیمت های درج شده در فهرست بها برای انجام کار تا ارتفاع 3.5 متر در هر طبقه بوده و چنانچه کار در طبقه ای با ارتفاع بیش از 3.5 متر انجام شود، بابت سختی اجرای عملیات و حمل و افت ناشی از ارتفاع و همچنین اجرای داربست های لازم در داخل ساختمان، ضریب ارتفاع به شرح ذیل محاسبه می شد.

6.4.1 فرمول ضریب ارتفاع

Q: ضریب ارتفاع

H: عبارت است از تراز طبقه از تراز کف طبقه مربوطه تا تراز کف طبقه بالایی. (تراز معماری مد نظر است)

در ساختمانهای شیب‌دار، متوسط ارتفاع خط‌الرأس شیب و ارتفاعی که شیب آغاز میشود، از تراز کف طبقه، ملاک عمل خواهد بود.

در ساختمان های بدون سقف و منفرد مانند دیوار نیز، مطابق رابطه بالا عمل خواهد شد، در این صورت H، فاصله روی پی و ارتفاع تمام شده سازه خواهد بود.

تبصره ضریب ارتفاع با چهار رقم اعشار در محاسبات در نظر گرفته می شود، چنانچه رقم پنجم بعد از ممیز کمتر از ۵ باشد، حذف و اگر ۵ و یا بیشتر باشد، یک واحد به رقم چهارم بعد از ممیز اضافه می شود

پرسش:

سوالی که اغلب پرسیده میشود این است که در فهارس بهای کنونی که ضریب ارتفاع حذف شده است، هزینه های مربوط به انجام کار در ارتفاع چگونه در نظر گرفته می شود؟

در پاسخ به این سوال باید گفت در فصولی همانند فصل قالب بندی (فصل ششم از فهرست بهای رشته ابنیه 1399) برای قالب بندی در ارتفاع مازاد بر 3.5 متر، ردیف هایی پیش بینی شده است، در واقع هزینه های انجام کار در ارتفاع در قیمت ردیف های فهرست بها لحاظ شده است.

اما در سایر فصول فهرست بها همانند فصل یازدهم (آجرکاری و شفته ریزی) – فصل دوازدهم (بتن پیش ساخته و بلوک چینی) – فصل بیست و دوم (کارهای سنگی با سنگ پلاک) و … به چه صورت عمل میگردد، چراکه در شرح ردیف های این فصول، ذکر و خیری از انجام کار در ارتفاع نشده است؟؟؟؟

در پاسخ به این سوال باید دو حالت زیر را مورد بررسی قرار دهیم:

حالت الف) جهت نماسازی بیرونی ساختمان با ارتفاع بیش از 3.5 متر باید از ردیفهای پیوست 4 فهرست‌بهای ابنیه (تجهیز و برچیدن کارگاه) – ردیف 421001 استفاده کنیم.

حالت ب) در مورد عملیات های اجرایی داخلی ساختمان که در ارتفاع بیش 3.5 متر صورت میپذیرد، پیمانکار در زمان مناقصه تمام هزینه های مربوط انجام کار در ارتفاع را در قیمت پیشنهادی خود لحاظ مینماید.

6.5 ضریب بالاسری در صورت وضعیت نویسی

هزینه های بالاسری، قسمتی از مجموع هزینه های طرح است که دربر گیرنده هزینه های جاری و سود سرمایه پیمانکار است و به صورت درصدی از هزینه های واقعی محاسبه می شود.

هزینه بالاسری، هزینه ای است که بین اقلام مختلف کار، مشترک و عمومی بوده و نمی توان آن را مستقیما به هریک اقلام کار مربوط کرد. مانند هزینه های نیروی انسانی مدیریتی، اداری، مالی، تدارکات و هزینه های اداری دفتر مرکزی و دفاتر کارگاهی و ….

این هزینه ها را طبق پیوست سوم فهرست بها که در ادامه به طور مفصل به آن میپردازیم، پیش بینی شده و تحت عنوان یکی دیگر از ضرایب پیمان به عنوان ضریب بالاسری، می شناسیم.

هزینه های بالاسری به دودسته‌ هزینه بالاسری عمومی و هزینه بالاسری کار به شرح زیر تفکیک میشود.

6.5.1 هزینه بالاسری عمومی

این نوع از هزینه شامل هزینه‌هایی است که نمیتوان آنها را به کار مشخصی مربوط کرد، مانند هزینه های درج شده در زیر:

-هزینه دستمزد نیروی انسانی دفتر مرکزی، شامل نیروی انسانی مدیریت شرکت، دفتر فنی، امور اداری و ….

-هزینه فتوکپی و چاپ نقشه در دفتر مرکزی

-هزینه آب و برق و سوخت دفتر مرکزی

– هزینه پذیرایی و آبدارخانه دفتر مرکزی

– هزینه ضمانت نامه شرکت در مناقصه ها

– هزینه مخابرات و پست دفترمرکزی

– و….

6.5.2 هزینه بالاسری کار

این هزینه، از نوع هزینه هایی است که میتوان آنها را به کار مشخصی مربوط کرد. مانند هزینه های درج شده در زیر:

– هزینه ضمانت نامه انجام تعهدات، ضمانت نامه پیش پرداخت و ضمانت نامه وجوه حسن انجام کار

-سود پیمانکار

-هزینه مالیات

-هزینه دستمزد نیروی انسانی سرپرستی عمومی کارگاه، دفتر فنی، ادرای، مالی و تدارکات…

-هزینه آزمایش های پیمانکار

-هزینه پذیرایی کارگاه

-هزینه غذای کارکنان و کارمندان پیمانکار

– و….

جمع تمام هزینه های بالاسری عمومی و هزینه های بالاسری کار، برابر است با ضریب بالاسری.

ضریب بالاسری از سال 1387 تا سال 1399 براساس فهرست بهای واحد پایه به شرح ذیل است:

برای درک بهتر ضریب بالاسری پیشنهاد میکنیم ویدئو زیر را مشاهده نمایید.

پرسش:

آیا هزینه های بالاسری و به تبع آن ضریب بالاسری، در تمام پروژه ها یکسان است؟

پاسخ:

برای پاسخ به این سوال بایستی آنالیز و اجزای تشکیل دهنده ضریب بالاسری را بررسی نماییم.

6.5.3 آنالیز هزینه بالاسری طرحهای عمرانی از طریق مناقصه

ابتدا به ساکن باید گفته شود که تا به امروز از سمت سازمان برنامه و بودجه کشور، آنالیزی در خصوص ضریب بالاسری ارائه نگردیده است و طی پرسش و پاسخ های متعدد، سازمان برنامه و بودجه کشور نیز این موضوع را تایید مینماید، اما براساس قوانین و مقررات و آنالیزهای عرف هزینه های بالاسری در پروژه های مختلف میتوان به آنالیز زیر استناد نمود.

پرسش:

چرا در آنالیز ضریب بالاسری، هزینه بیمه صفر در نظر گرفته شده است؟

مطابق با توضیح 2 پیوست 3 فهرست بهای واحد پایه 1399، در طرح های تملک دارایی های سرمایه ای، چون هزینه های بیمه سهم کارفرما، بیمه بیکاری نیروی انسانی کارگاه، مالیات برارزش افزوده و همچنین هزینه های عوارض شهرداری (برای پیمان های مشمول)، توسط دستگاه اجرایی از محل اعتبار طرح پرداخت میشود، هزینه ای از بابت آن ها در هزینه های بالاسری منظور نشده است.

به استناد بند فوق، هزینه بیمه در طرح های عمرانی، نباید در آنالیز ضریب بالاسری لحاظ شود.

همچنین در طرح های عمرانی حق بیمه به ماخذ 6.6 ناخالص کارکرد در نظر گرفته میشود که 5 درصد آن را کارفرما پروژه و 1.6 درصد را پیمانکار پرداخت مینماید.

اما نکته مهم این است که درست است که پیمانکار این 1.6 درصد را پرداخت مینماید، اما به همین میزان از حقوق کارگر کسر نموده و در واقع هزینه ای پرداخت نکرده است.

6.5.4 آنالیز هزینه بالاسری طرحهای غیرعمرانی از طریق مناقصه عمومی

ضریب بالاسری در طرح های عمرانی و واگذاری کار از طریق مناقصه عمومی، برابر 1.3 میباشد، در طرح های غیرعمرانی و واگذاری کار از طریق مناقصه عمومی برابر 1.41 میباشد.

پرسش:

اختلاف بین ضریب بالاسری طرح های عمرانی (1.3) با ضریب بالاسری طرح های غیرعمرانی (1.41)، در چه مواردی است؟

همانطور که بالاتر ذکر شد، حق بیمه در طرح های عمرانی برابر با 6.6 درصد ناخالص کارکرد میباشد که 5 درصد حق بیمه را کارفرما و 1.6 درصد را پیمانکار پرداخت مینماید.

در طرح های غیرعمرانی حق بیمه قراردادهایی که در اجرای آن ها تهیه مصالح مصرفی کلا برعهده و هزینه پیمانکار باشد، و یا موضوع قرارداد ارائه خدمات بوده و نوع کار ایجاد نماید که کلا به صورت مکانیکی انجام گردد، حق بیمه برابر با 7.78 درصد ناخالص کارکرد میباشد که پرداخت حق بیمه به طور کامل برعهده پیمانکار میباشد.

همانطور که مشخص است، اختلاف بیمه در طرح های عمرانی و غیرعمرانی یکی از مواردی است که میتوان در آنالیز ضریب بالاسری لحاظ کرد و به تبع آن میبایست ضریب بالاسری طرح های غیرعمرانی بیشتر در نظر گرفته شود.

برای درک بهتر ضریب بالاسری پیشنهاد میکنیم ویدئو زیر را مشاهده نمایید.

6.6 ضریب تجهیز و برچیدن کارگاه

پرسش:

آیا تجهیز کارگاه ضریب دارد!!! آیا برآورد هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه با استفاده از ضرایب بدست می آید؟
در بسیاری از پروژه گفته می شود، 4 درصد مبلغ برآورد هزینه اجرای کار، هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه است!!!!!

در پاسخ به این سوالات باید چند نکته زیر را بخاطر داشته باشید:

-در زمان مناقصه، واحد تهیه کننده برآورد، براساس خصوصیات پروژه و ردیف های پیوست 4 از فهرست بهای واحد پایه، برآورد هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه را انجام میدهد. (این مبلغ در ستون 2 جدول ب بخشنامه 76574 درج می شود)

پیمانکار نیز در زمان ارائه پیشنهاد قیمت، می بایست پیشنهاد قیمت خود را برای تجهیز و برچیدن کارگاه را محاسبه کرده و در جدول ب بخشنامه 76574 اعلام درج نماید. (این مبلغ در ستون 3 جدول ب بخشنامه 76574 درج می شود)

از حاصل تقسیم مبلغ برآورد تجهیز و برچیدن کارگاه به مبلغ پیشنهادی پیمانکار با احتساب تمام هزینه در خصوص تجهیز و برچیدن کارگاه، ضریب حاصل میشود که در ستون 4 جدول ب درج میشود.

در نتیجه تنها ضریب قابل اعمال به هزینه های تجهیز و برچیدن کارگاه در صورت وضعیت های کارکرد، ضریب پیشنهادی جز برای تجهیز و برچیدن کارگاه برگرفته از جدول ب بخشنامه 76574 میباشد.

که البته در پیوست 4 فهرست بهای واحد پایه صراحتا عنوان نموده است، هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه، پس از احتساب تخفیف یا اضافه پیشنهادی پیمانکار، در صورت وضعیت ها منظور میشود.

در نتیجه باتوجه به توضیحات فوق، اعمال ضریب برای بدست آوردن مبلغ تجهیز و برچیدن کارگاه در هیچ کجا ذکر نشده است، اما چرا برخی مهندسین مترور براین باورند که 4 درصد مبلغ برآورد هزینه اجرای کار، برابر با هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه پروژه!!!

این اشتباه رایج از برداشت ناصحیح و تفسیر اشتباه از پیوست 4 فهرست بهای واحد پایه نتیجه گیری شده است!!!!

با عنایت به بند 2-17 عنوان شده است که، جمع مبالغ مقطوع هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه، بدون احتساب هزینه های مربوط به ردیف 420301 تا 420303 و 421001 تا 421104 و 420104 از پیوست 4، نباید در کارهای مربوط به فهرست بهای رشته ابنیه، به میزان بیش از 4 درصد مبلغ برآورد هزینه اجرای کار، بدون هزینه های تجهیز و برچیدن کارگاه شود.

یعنی در صورتی که ردیف های 420301 تا 420303 و 421001 تا 421104 و 420104 از پیوست 4 را در برآورد هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه لحاظ نماییم، ممکن است این 4 درصد، به 5 یا 6 یا 7 درصد تغییر پیدا کند.

برای توضیحات بیشتر در خصوص این موضوع، پیشنهاد می کنم ویدیو زیر از دوره آموزش متره و برآورد را مشاهده نمایید.

پرسش:

به طور معمول براساس تجربیات مولف چه درصدی برای برآورد و یا پیشنهاد مبلغ هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه در نظر بگیریم؟

توصیه به پیمانکاران محترم این هست که پیشنهاد قیمت تجهیز و برچیدن کارگاه راسا محاسبه نمایند و از فرمول ۴ یا ۵ درصد استفاده نکنند.

ممکن است در پروژه ای کارفرما و یا مشاور محلی برای تجهیز بخش های اداری نخواهند و فرض براین باشد که این محل آماده هست و یا ممکن است در پروژه ای زمین تجهیز و برچیدن کارگاه اجاره ای باشد.

و … و… و …

در نتیجه ممکن است مبلغ مقطوع هزینه های تجهیز و برچیدن کارگاه هیچ ارتباطی با ۴ یا ۵ درصد نداشته باشد. البته یادآور میشود براساس تجربه پیمانکارانی که در پروژه های بزرگ شرکت می‌نمایند، به برآوردی که مشاور در قرارداد پیوست می‌نماید، کاری ندارند و راسا تجهیز و برچدن کارگاه را بررسی و پیشنهاد قیمت خود را اعلام مینمایند.

اما به طور معمول و براساس تجربه هزینه های تجهیز و برچیدن کارگاه بین 2.5 الی 4 درصد مبلغ برآورد هزینه اجرای کار میباشد.

پرسش:

آیا می توان به جز ردیف هایی که در پیوست 4 فهرست بهای واحد پایه برای برآورد هزینه اجرای کار پیش بینی شده است، ردیف دیگری به عنوان ردیف ستاره دار در زمان برآورد هزینه اجرای کار، اضافه کرد؟

مطابق با بند 2-1 از پیوست 4 فهرست بهای واحد پایه، اضافه کردن ردیف با هر عنوان از جمله ردیف ستاره دار مجاز نبوده و مهندس مشاور یا واحد تهیه کننده برآورد، باید طبق ردیف های پیش بینی شده در فهرست تجهیز و برچیدن کارگاه، هزینه های مربوط را حساب نماید.

پرسش:

در صورتی که کار جدیدی به پیمانکار در حین اجرای پروژه ابلاغ شود که برای آن کار جدید، نیاز به تجهیز کارگاه اضافی باشد، آیا امکان پرداخت به پیمانکار وجود دارد؟

مطابق با تبصره بند 2 پیوست 5 فهرست بهای واحد پایه، چنانچه در حین اجرای کار، کار جدیدی به پیمانکار ابلاغ شود که این کار جدید نیاز به تجهیزات جدید و در نتیجه تجهیز کارگاه اضافی نسبت به تجهیز کارگاه پیش بینی شده در اسناد و مدارک پیمان نیاز باشد، می توان تجهیز کارگاه اضافی را با توافق پیمانکار، پرداخت کرد.

6.7 ضریب صعوبت کار

در برخی از فهارس بهای واحد پایه، ضریبی با عنوان ضریب صعوبت نامبرده شده است، این ضریب با نام های کاملی از جمله ضریب صعوبت تعریض، ضریب سختی اجرای کار در ترافیک، سختی اجرای کار در تونل و معادن و … نیز میشناسیم.

در واقع ضریب صعوبت ضریبی است که برای اجرای عملیات های اجرایی در شرایط خاص که محدودیت ها، صعوبت ها و سختی کار حاکم میشود، قابل استفاده است.

6.8 ضریب مصالح پای‌کار؟!!؟!!!

خنده دار است که ضریبی با عنوان ضریب مصالح پای کار در نظر گرفته شود.

جمله درست این است که بگوییم، چه ضرایبی به مبلغ مصالح پای کار قابل اعمال است؟

مطابق با بند 5 از پیوست 1 فهرست بهای واحد پایه 1399، در هنگام تهیه صورت وضعیت های موقت، مقدار مصالح پای کار اندازه گیری میشود و ضریب منطقه ای، ضریب بالاسری، ضریب پیشنهادی پیمانکار (ضریب پیشنهادی جز مربوط به همان فصلی که مصالح پای کار متعلق به آن است) و ضریب 0.7 (70درصد) به مبالغ مربوط به مصالح پای کار قابل اعمال است.

همچنین هزینه حمل مصالح پای کار، بدون اعمال ضریب 0.7 (70درصد) محاسبه و در صورت وضعیت ها منظور می شود.

پرسش:

چه مصالحی، جز مصالح پای کار به شمار میآید!!!؟

پیشنهاد میکنیم ویدیو زیر را مشاهده نمایید.

پرسش:

به چه علت به مصالح پای کار، ضریب طبقات قابل اعمال نیست؟

مصالح پای کار!!!! مصالح پای کار!!! چون مصالح پای کار در پای کار تخلیه میگردد، ضریب طبقات به آن قابل اعمال نیست.

6.9 ضریب تعدیل

خنده دار است که ضریب تعدیل را جز ضرایب یک پیمان بدانیم.

چرا!!!!!

مطابق با دستورالعمل کاربرد فهرست بهای واحد پایه رشته ابنیه و سایر رشته های دیگر، مبلغ برآورد هزینه اجرای کار از جمع مبالغ فصل های فهرست بها ضربدر ضرایبی همچون، ضریب طبقات، ضریب بالاسری، ضریب منطقه ای و بعلاوه هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه بدست میآید.

همانطور که ذکر شد، در بدو برآورد هزینه اجرای کار پروژه، تعدیلی قابل محاسبه نیست که بخواهیم ضریبی برای آن پیش بینی نماییم.

خاطرنشان میشود که ضرایب یک پیمان باید توسط مهندس مشاور یا واحد تهیه کننده برآورد، در برآورد هزینه اجرای کار لحاظ شود.

ضریب تعدیل در زمان برآورد هزینه اجرای کار بی معنی است، اما دیده شده است که در برخی از مقالات این ضریب را جز ضرایب پیمان در نظر میگیرند که کاملا اشتباه است.

7 نحوه اعمال ضرایب در برآورد هزینه اجرای کار و صورت وضعیت ها

همانطور که پیش تر گفته شد، ضرایب در زمان برآورد هزینه اجرای کار، توسط مهندس مشاور یا واحد تهیه کننده برآورد، محاسبه و در مبلغ فصول مختلف ضرب میگردند.

به مبلغ بدست آمده، هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه نیز اضافه شده و برآورد هزینه اجرای کار پروژه بدست میآید.

در نتیجه در قدم اول، بایستی نحوه اعمال ضرایب در زمان برآورد هزینه اجرای کار را توضیح دهیم.

واحد تهیه کننده برآورد، براساس نقشه های اجرایی و مشخصات فنی، مطابق با ردیف های پایه و ردیف های غیرپایه (ردیف های ستاره دار)، مقادیر مربوط به پروژه را متره میکند.

فرضا برای یک پروژه اسکلت بتنی با مراحل خاکبرداری، آرماتور بندی و بتن ریزی.

واحد تهیه کننده برآورد (مهندسین مترور)، براساس نقشه های اجرایی برای عملیات خاکبرداری، پس از استحصال متره خاکبرداری، ردیف مربوط را از فصل سوم از فهرست بهای رشته ابنیه سال 1399، تعیین و مبالغ مربوط به عملیات خاکی را نیز محاسبه می نماید. (جمع مبلغ مربوط برابر با 1 ریال)

برای عملیات کارهای فولادی با میلگرد، پس از استحصال متره آرماتورهای مصرفی، ردیف مربوط را از فصل هفتم از فهرست بهای رشته ابنیه سال 1399، تعیین و مبالغ مربوط به آرماتور بندی را نیز محاسبه می نماید. (جمع مبلغ مربوط برابر با 2 ریال)

برای بتن ریزی نیز به همین شکل. (جمع مبلغ مربوط برابر با 3 ریال)

سپس براساس توضیحاتی که بالاتر در قسمت ضرایب ذکر شد، ضریب طبقات، ضریب بالاسری و ضریب منطقه ای را در نظر گرفته، و به جمع مبلغ ردیف های عملیات خاکی، ردیف های کارهای فولادی با میلگرد و بتن ریزی، به صورت پی در پی ضرب مینماید.

جمع مبلغ مربوط به ردیف های فصل عملیات خاکی 1 ریال.

جمع مبلغ مربوط به ردیف های فصل کارهای فولادی با میلگرد 2 ریال.

جمع مبلغ مربوط به ردیف های فصل بتن درجا 3ریال.

جمعا برابر با 6 ریال.

و حالا 6 ریال ضربدر ضریب طبقات، ضریب منطقه ای، ضریب بالاسری و … = N ریال.

N ریال بدست آمده را بعلاوه مبلغ برآورد هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه نموده و عدد حاصل شده برابر با مبلغ برآورد هزینه اجرای کار پروژه.

در قدم دوم، بایستی نحوه اعمال ضرایب در زمان تهیه صورت وضعیت ها را بررسی نماییم.

پیمانکار در آخر هرماه، وضعیت کارهای انجام شده از شروع کار تا آن تاریخ را که طبق نقشه های اجرایی، دستورکارها و صورت مجلس هاست اندازه گیری (متره) مینماید و مقدار مصالح و تجهیزات پای کار را تعیین می کند، سپس براساس فهرست بهای منضم به پیمان، ردیف های مربوط به عملیات های صورت پذیرفته را تخصیص داده و صورت وضعیت را تهیه مینماید.

اگر دقت نمایید، در جمله فوق که برگرفته از ماده 37 شرایط عمومی پیمان (نشریه 4311) میباشد، عنوان شده است:

پیمانکار در آخر هر ماه، صورت وضعیت کارهای انجام شده از شروع کار تا آن تاریخ را که طبق نقشه های اجرایی صورت مجلس هاست اندازه گیری (متره) مینماید…….

اگر به جمله فوق بیشتر دقت کنیم، عنوان شده از شروع کار تا آن تاریخ…..

یعنی پیمانکار ماه اول کار میکند، از روز ابتدایی تا پایان ماه، تمام عملیات های اجرایی را در صورت وضعیت های موقت کارکرد درج مینماید

پیمانکار ماه دوم کار میکند، در صورت وضعیت شماره 2 که در پایان ماه، ارائه میشود؛ از روز ابتدایی تا پایان ماه دوم، تمام عملیات های اجرایی را در صورت وضعیت های موقت کارکرد شماره 2 درج مینماید

پیمانکار ماه دهم را کار میکند، در صورت وضعیت شماره 10 که در پایان ماه، ارائه میشود؛ از روز ابتدایی تا پایان ماه دهم، تمام عملیات های اجرایی را در صورت وضعیت های موقت کارکرد شماره 10 درج مینماید.

به این روش صورت وضعیت نوشتن که بایستی در هر صورت وضعیت، کارکردها را از ابتدای پروژه تا آن تاریخ که صورت وضعیت ارائه میشود، در نظر بگیریم، صورت وضعیت تجمعی گفته میشود.

نکته بسیار مهم

مهم ترین نکته در زمان تهیه صورت وضعیت های کارکرد این است که بدانیم آیا در برآورد هزینه اجرای کار، ضرایب لحاظ شده است یا خیر!!!!! چراکه در صورت عدم پیش بینی ضرایب در برآورد هزینه اجرای کار، براساس بند 5 کلیات فهرست بهای واحد پایه، هیچ ضریبی در صورت وضعیت ها نباید لحاظ گردد.

پرسش:

از کجا متوجه شویم که ضرایب در برآورد هزینه اجرای کار لحاظ شده و این ضرایب، چه ضرایبی میباشد؟

در خصوص این موضوع باید با برگه ای آشنا شویم، با عنوان برگه خلاصه برآورد مالی پروژه.

در زمان تهیه برآورد هزینه اجرای کار، پس از اینکه جمع مبالغ مربوط به هر فصل از فهرست بها مشخص گردید، به تفکیک مبلغ مربوط به هرفصل، در برگه ای همانند جدول فوق که توسط واحد تهیه کننده برآورد تهیه میشود، درج میگردد، به برگه فوق، برگه خلاصه برآورد مالی گفته میشود.

برگه خلاصه برآورد مالی دربردارنده موارد زیر است:

فصولی از فهرست بهای واحد پایه هست که در پروژه کاربرد داشته است.
مبلغ اقلام پایه و غیرپایه و جمع مربوط به اقلام (مربوط به ستون 1، 2 و 3)
جمع مبلغ اقلام پایه برای تمام فصول
جمع مبلغ اقلام غیرپایه برای تمام فصول
جمع مبلغ اقلام پایه و غیرپایه برای تمام فصول

در ادامه همین جدول، ضرایب مورد استفاده نیز مطابق با شکل زیر در نظر گرفته میشود.

برای مثال در این پروژه، ضریب ارتفاع، ضریب طبقات، ضریب منطقه و ضریب بالاسری مورد استفاده قرار گرفته است

در نتیجه در زمان تهیه صورت وضعیت های موقت کارکرد نیز، ضرایب یاد شده قابل اعمال است.

برای درک بهتر پیشنهاد میشود ویدیو زیر را مشاهده نمایید.

پیشنهاد می شود نحوه اعمال ضرایب در صورت وضعیت های موقت کارکرد به شرح ذیل باشد:

ضرایبی همچون، ضریب پیشنهادی جز (ضریب فصلی) و ضریب طبقات، در برگه صورت مالی (ریزه مالی)

ضرایبی همچون، ضریب بالاسری و ضریب منطقه ای در برگه مالی کل

قبلی

بعدی

پرسش:

هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه در صورت وضعیت های کارکرد، به چه نحوی محاسبه و پرداخت میشود؟

هزینه هر یک از ردیف های تجهیز و برچیدن کارگاه، به تناسب پیشرفت عملیات مربوط به همان ردیف تجهیز و برچیدن کارگاه، محاسبه شده و در صورت وضعیت ها درج میشود.

پرسش:

پیشرفت عملیات مربوط به ردیف های تجهیز و برچیدن کارگاه به چه نحوی محاسبه میشود؟

در خصوص انواع پیشرفت ردیف های تجهیز و برچیدن کارگاه میتوان به موارد زیر اشاره داشت:

-پیشرفت آنی: پیشرفت آنی همانطور که نامش پیداست، آنی صورت میپذیرد، همانند احداث اتاق های کارگری

در نتیجه پس از احداث اتاق های کارگری، مبلغ مربوط ردیف 420102 قابل پرداخت است.

-پیشرفت زمانی: پیشرفت زمانی با گذشت مدت پیمان صورت میپذیرد؛ همانند تامین غذای کارمندان مهندسان مشاور

نحوه محاسبه پیشرفت زمانی به این شکل است که فرضا مدت اولیه پیمان 12 ماه است، 2 ماه از شروع فعالیت ها شروع شده است، پس 12/2 ردیف های پیشرفت زمانی باید لحاظ شود.

در نتیجه پس از 2 ماه پیشرفت پروژه، 12/2 ردیف 420303 که مربوط به تامین غذای کارمندان مهندسان مشاور میباشد، قابل پرداخت است.

-پیشرفت موضوع پیمان: برخی از ردیف های تجهیز و برچیدن کارگاه، مطابق با پیشرفت موضوع پیمان قابل پرداخت است، همانند لباس کارگران پروژه.

منابع

دوره آموزش متره و برآورد (دوره مترور حرفه ای)
دوره جامع امور پیمان ها
فرهنگ واژگان نظام فنی و اجرایی
فهرست بهای واحد پایه رشته ابنیه
فهرست بهای واحد پایه رشته راه، راه آهن و باند فرودگاه
فهرست بهای رشته خطوط انتقال آب
دستورالعمل نحوه ارائه پیشنهاد قیمت پیمانکاران – بخشنامه 76574/100 مورخ 19/8/1387
تجربیات شخصی مولف

کلیه حقوق مادی و معنوی این اثر برای گروه مهندسی و آموزشی همیار مترور محفوظ می‌باشد و هرگونه کپی برداری، تقلید یا باز نشر غیر قانونی بوده و تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.